Tekst Luc van Koppen
Foto Mediatheek IenW

Twee jaar geleden tekenden 9 provincies, 36 gemeenten en het Rijk het Schone Lucht Akkoord. Inmiddels doen alle 12 provincies mee en 90 gemeenten. Doel is om een permanente, merkbare gezondheidswinst te realiseren. Op 14 maart constateerde het RIVM dat de afspraken werken. Gemiddeld leven mensen in 2030 drieënhalve maand langer, als alle maatregelen worden uitgevoerd.

Daniël Mourad
Daniel Mourad: ‘Een levend akkoord’ Foto: Sjoerd van der Hucht

“We zijn zeker blij met dit resultaat”, zegt Daniël Mourad, coördinerend beleidsmedewerker luchtkwaliteit. “Dit stimuleert enorm. Het Schone Lucht Akkoord bestaat nu twee jaar. Ondanks corona zijn alle partijen elkaar blijven ontmoeten, online. En dat nu door het RIVM bewezen is dat we echt op weg zijn naar merkbare gezondheidswinst, motiveert enorm om ermee door te gaan. De echte kop is er nu wel af maar we zijn er natuurlijk nog niet.”

"Gemeenten kunnen zich nog steeds aansluiten"

Mourad is sinds anderhalf jaar betrokken bij het schone lucht akkoord. Hij vindt het een ‘levend akkoord’. “Het onderwerp is overal meer gaan leven. Ook bij mijzelf. Ik wist eerlijk gezegd niet dat luchtvervuiling zoveel effect heeft op je gezondheid. Het is een sluipend risico: je ziet het niet maar het is er wel, en het heeft effect. Belangrijk daarom dat veel gemeenten aan de slag zijn gegaan met plannen en projecten. Er komen ook nog steeds partijen bij die zich willen aansluiten.”  

Mourad coördineert de subsidieregeling SPUK (Specifieke Uitkering Schone Lucht Akkoord, zie kader) die vanaf 1 april weer van start is gegaan. Deelnemende gemeenten en provincies kunnen financiële steun krijgen voor projecten die zorgen voor schonere lucht en gezondheidswinst.

Veel animo

Is er veel animo voor de regeling? “Heel veel. Daarom stellen we de regeling voor de tweede keer open. Vorig jaar was het nieuw. Dat was spannend. We waren benieuwd naar de aanvragen. Vrijwel meteen werden er voorstellen ingediend. Dat ging door tot de sluiting in november. In totaal zijn er bijna 60 gefinancierd en is het budget benut. Vandaar deze nieuwe ronde.”

Aan wat voor projecten moet je denken? “Dat is heel verschillend. In Maastricht is de houtrook aangepakt. In Nijmegen is er een sloopregeling van brommers en snorfietsen en in Gelderland loopt een project met schonere mobiele werktuigen (zoals graafmachines). De meeste projecten lagen op het terrein van mobiliteit. Industrie en landbouw bleven wat achter. We hopen in deze tweede regeling meer aanvragen op die gebieden te krijgen. Dat kan ook voor opleidingen zijn, bijvoorbeeld voor het bevoegd gezag om scherper te vergunnen.”

Meetstation luchtkwaliteit centrum A'dam weg- en vrachtverkeer Foto
Meetstation luchtkwaliteit binnenstad. Foto: Sander de Koning, ANP-Hollandse Hoogte

Noord-Brabant

De Provincie Noord-Brabant is blij met de regeling. Peter Glerum: “Wij hebben vijf aanvragen gedaan voor verschillende projecten. Van walstroom in Moerdijk voor zeeschepen tot roulerende meetstations luchtkwaliteit in woonwijken en een studie naar luchtwassers in de landbouw. Je moet wel zorgen voor co-financiering, maar zo’n regeling geeft net een extra zet om zo’n project tot stand te brengen.”

De regeling zelf vindt hij niet ingewikkeld maar hij vraagt zich wel af of kleinere gemeenten hier genoeg capaciteit voor hebben: “Je moet de financiering regelen, projecten zoeken, aan alle voorwaarden voldoen; het vraagt wel wat mankracht. Voor een provincie is dat wat eenvoudiger dan een kleine gemeente alleen. Daarom stimuleren wij ook dat gemeenten dit gezamenlijk doen.” Gaat de provincie weer meedoen aan de nieuwe regeling? “Dat is wel het plan. Ik ben in ieder geval nu bezig om te inventariseren of er geschikte projecten zijn.”

Meetstation luchtkwaliteit langs de A2
Meetstation luchtkwaliteit langs de A2. Foto: Sander Koning, ANP-Hollandse Hoogte

SpUk SLA

De Specifieke Uitkering Schone Lucht Akkoord (SpUk SLA) loopt van 1 april tot 1 oktober 2022. De regeling financiert projecten die zorgen voor schonere lucht en gezondheidswinst, bijvoorbeeld door reductie van stikstofoxiden, fijnstof en ammoniak. Er is 10 miljoen euro beschikbaar. De regeling financiert 50% van de kosten. Meer informatie: www.rvo.nl/spuksla.

Schone Lucht Jaarcongres

Het Schone Lucht Jaarcongres 2022 vindt op maandag 30 mei 2022 vanaf 9:30 uur plaats en wordt georganiseerd op de mooiste evenementenlocatie van Nederland: de Floriade. Als onderdeel van de congresdag kunt u in de middag de Floriade bezoeken. Aanmelden kan via de website van het congres: www.schoneluchtjaarcongres.nl.