Tekst Mélanie van den Haak
Foto Bart van Vliet (headerfoto: © Rijksoverheid)
Een effectief gemeenschappelijk asiel- en migratiebeleid is een grote uitdaging voor de landen in de Europese Unie. Op 23 september kwam de Europese Commissie met nieuwe voorstellen. Het DG Migratie ging er meteen mee aan de slag. Time Kaptein, plaatsvervangend afdelingshoofd Asiel, Opvang en Terugkeer, en Yuri Schutte, coördinerend adviseur bij Bureau Internationale Migratie, praten ons bij.
“In 2016, na de migratiecrisis in Griekenland, heeft de Europese Commissie al diverse voorstellen gedaan voor nieuwe wetgeving,” begint Yuri. “Na vier jaar onderhandelen bleek dat die niet breed genoeg gedragen werden. Nu liggen er nieuwe. De migratierealiteit in Europa is de afgelopen jaren veranderd, net als de inzichten. Dat vraagt om aangepaste regels. Daarnaast moeten we de bestaande regels beter kunnen toepassen.” Time vult aan via Webex: “Het doel is het bestaande Europese asielstelsel verder te verbeteren en meer grip te krijgen op migratiestromen naar en binnen de Europese Unie. Onder andere met goed werkende procedures aan de buitengrenzen van de EU.”
Stofkam
De Commissievoorstellen moeten worden goedgekeurd door de regeringen van de EU-lidstaten. Hoe dat er in de praktijk uitziet? In het geval van Time betekent het veel tijd doorbrengen in overleggen, vanwege COVID-19 via videogesprekken. Samen met 26 andere vertegenwoordigers van de lidstaten loopt hij met de stofkam de voorstellen van de Europese Commissie na. De voorzitter van de Raad van de Europese Unie komt dan met een compromis voor een volgende versie. Time: “Nederland is geen eiland, we moeten het er alle 27 over eens zijn.”
'Nederland is geen eiland, we moeten het er alle 27 over eens zijn'
Oplossing
Ligt de oplossing voor veel Nederlandse asiel- en migratievraagstukken in Europa? Time: “Goed werkende asielprocedures in de buitengrensstaten zijn belangrijk. Bijvoorbeeld om te voorkomen dat mensen zonder controle of registratie door Europa reizen. Europa is ook nodig om goede afspraken te maken met landen om hun eigen onderdanen terug te nemen als blijkt dat zij geen vluchtelingenstatus verdienen. Dit soort maatregelen kunnen de huidige problemen helpen oplossen.”
Vervolg
Hoe gaat het nu verder met de voorstellen uit Brussel? Yuri: “Pas als alle 27 lidstaten het erover eens zijn, neemt de Raad van de Europese Unie een formele positie in. Daarna vinden onderhandelingen plaats tussen de Raad, het Europees Parlement en de Europese Commissie. Als het zover komt, want de vorige poging liep dus na vier jaar vast. Hopelijk gaat het dit keer vlotter en kunnen we er ook in Nederland snel mee aan de slag.”
Onze JenV'er in Brussel
Karlijn Rensink is sinds 1 juli 2020 coördinator Asiel en Migratie binnen de JenV-afdeling van de Permanente Vertegenwoordiging van Nederland bij de EU in Brussel.
Karlijn: “Sinds de publicatie van de nieuwe Commissievoorstellen heeft het Duitse voorzitterschap niet stilgezeten. Zo had ik vorige week samen met een collega in Den Haag een Raadswerkgroep Asiel. Daar spraken we met de andere lidstaten over de voorgestelde buitengrensprocedure. Deze week bespreken de EU-ambassadeurs de voortgang die het voorzitterschap de afgelopen maanden heeft geboekt bij het behandelen van de voorstellen.
Al mijn vergaderingen gaan vanwege COVID-19 per videoverbinding. Dat maakt het extra uitdagend om goede contacten op te bouwen en bondgenoten te maken. En die zijn zeker nodig om de Nederlandse inzet in de uiteindelijke wetsteksten te krijgen.”
Samen
De richting van de nieuwe Europese voorstellen komt op hoofdlijnen overeen met de wensen van het Nederlandse kabinet. Time: “De invoering van een verplichte buitengrensprocedure is daar een voorbeeld van. En ook een structureel solidariteitsmechanisme onder lidstaten is een wens van Nederland. Maar niet iedereen is het erover eens hoe verplichtend dat moet zijn.” Yuri: “Dit mechanisme moet helpen bij een betere balans tussen verantwoordelijkheid en solidariteit. Het kan niet zo zijn dat de Europese Commissie bij iedere boot met vluchtelingen moet vragen welke lidstaten willen helpen. Daar moet een structurele oplossing voor komen. De contouren van dat mechanisme liggen er nu, maar er moet nog over gediscussieerd worden. Iedere lidstaat moet verantwoordelijkheid nemen door te zorgen voor een effectief nationaal stelsel. Wij kunnen eventueel ondersteunen, zoals we dat bij Griekenland doen.”
De praktijk weegt zwaar
Time: “Totstandkoming van regelgeving is een complex proces. We zijn niet alleen ‘geen eiland’ vanwege Europa. Het is ook essentieel dat we in ons werk de gewaardeerde mening meenemen van collega’s die de wetgeving uiteindelijk gaan uitvoeren. Collega’s van de DT&V bijvoorbeeld, en van de IND. Wat is in de wetgeving belangrijk zodat zij hun werk goed kunnen doen?” Yuri: “Daarnaast is er veel overleg en afstemming met individuele dossierhouders binnen het DG, maar ook breder binnen JenV, met collega’s van Buitenlandse Zaken, Algemene Zaken en andere ministeries, maar ook met andere landen, om te kijken waar we coalities kunnen smeden. Het is dus echt een collectieve inzet die uiteindelijk leidt tot nieuwe regelgeving. Daarbij hebben we niet alleen te maken met de realiteit en wensen van het Binnenhof, en met juridische aspecten. De praktijk erbij betrekken is minstens zo belangrijk.”
