Tekst Machteld Scholten
Foto Martijn Beekman
Verantwoordelijk voor de stelsels van politie, brandweer, rampenbestrijding en risico- en crisisbeheersing en zorgen dat de daarbij betrokken organisaties nu en in de toekomst berekend zijn op hun taken. Dat is - in het kort - waar het Directoraat-Generaal Politie en Veiligheidsregio’s (DGPenV) voor staat. Monique Vogelzang, sinds april 2020 directeur-generaal DGPenV: “De maatschappij verandert en we moeten als DG klaar zijn om daarin mee te gaan.”
Monique: “Ons werkterrein sluit naadloos aan op de missie van JenV: Nederland veiliger maken, de rechtstaat goed laten functioneren en een rechtvaardig migratiebeleid voeren. Op alle drie deze onderdelen spelen onze uitvoerende organisaties en de partners met wie wij samenwerken een rol. Daarbij hebben wij als DG een bijzondere positie: we zorgen dat politie, brandweer en veiligheidsregio’s hun werk zo goed mogelijk kunnen doen. En tegelijkertijd zijn we verantwoordelijk voor de ontwikkeling van beleid op het gebied van veiligheid.”
Corona
“Ik ben gestart tijdens de coronacrisis. Een bijzonder moment om te beginnen, want met de meeste van mijn 170 collega’s heb ik alleen maar digitaal kennisgemaakt. Corona markeerde niet alleen voor mij, maar ook voor ons DG en onze uitvoerende organisaties een bijzondere periode. Want zodra er een crisis is en er druk komt op de samenleving, komt ons DG ergens ‘om de hoek‘. Zo hebben de coronamaatregelen een grote wissel getrokken op de politie en de veiligheidsregio’s. En hoewel het ‘normale’ werk van de politie, zoals de inzet bij evenementen en voetbalwedstrijden, gedeeltelijk wegviel, kwam er met de handhaving van de coronamaatregelen en de inzet bij demonstraties veel werk bij. Een ander gevolg van corona was dat de criminaliteit verschoof van bijvoorbeeld zakkenrollerij en woninginbraken – niet goed mogelijk op anderhalve meter afstand en met de grote aanwezigheid thuis! – naar verschillende vormen van digitale criminaliteit. Hoe je op dat alles inspeelt, rekening houdend met de beperkte capaciteit van uitvoerende organisaties en de mogelijkheden tot onderlinge samenwerking, is een continue puzzel.”
Meerjarenbeleidsplan
“Wat me direct opviel toen ik begon is de loyaliteit, flexibiliteit en het vermogen ad hoc in te spelen op de actualiteit. Dat vind ik echt kenmerkend voor ons DG en de partners waarmee we werken. Ik zie een enorme betrokkenheid en een mentaliteit van aanpakken. Tegelijkertijd is dat ook onze valkuil: we zijn zo gericht op de snelle actie dat we de langere termijn niet uit het oog moeten verliezen. Daarom zijn we snel begonnen om samen scherp te krijgen waar we als DG voor staan. Onze missie, Het creëren van de randvoorwaarden waarbinnen bestuurders, gezagen en uitvoerende organisaties veiligheid optimaal vorm kunnen geven voor de inwoners van Nederland, is daarbij richtinggevend. Niet alleen nu, maar vooral ook in de toekomst: wat komt er op ons af en wat hebben politie, brandweer en organisaties in de crisisbeheersing nodig om hun werk te kunnen doen? Dat hebben we uitgewerkt in een strategische meerjarenbeleidsagenda. Deze agenda is ons ‘inhoudelijke fundament’ voor de komende jaren en onze visie op de ontwikkeling van onze organisatie en ons vakmanschap, zowel voor de korte als de lange termijn.”
Speerpunten
“Die focus zie je terug in de speerpunten in onze meerjarenbeleidsagenda: ons accent zal meer komen te liggen op een strategische invulling van onze rol en manier van werken. Een ander speerpunt is dat we blijven werken aan de kwaliteit en legitimiteit van onze uitvoerende organisaties. Als je het bijvoorbeeld hebt over de politie, moeten we onszelf altijd blijven afvragen of zij nog steeds herkenbaar is als een politie voor iedereen. Zo volstaat de inzet op alleen de ‘klassieke wijkagent’ niet meer: als een groot deel van de samenleving zich online afspeelt, moet de politie zelf ook in die digitale omgeving aanwezig zijn. Dat heeft onder andere geleid tot de introductie van digitale wijkagenten, die hun werk voornamelijk online doen. Die vertaling van ontwikkelingen in de maatschappij naar ons eigen werk, moeten we op verschillende terreinen maken, ook in de crisisbeheersing, de opsporing en de informatiedeling.”
Veiligheidsdomein
“We moeten altijd de aansluiting blijven zoeken bij de samenleving. Dat geldt voor alle aan ons verbonden organisaties. Daarnaast blijven we, net als nu, verantwoordelijk voor de stelsels van die organisaties. Tot nu toe werd vaak naar de afzonderlijke taken gekeken. Pas als je het hele veiligheidsdomein daarin betrekt, kun je beoordelen of we doen waar de maatschappij om vraagt en wat we daarvoor in de toekomst nodig hebben. Een mooi voorbeeld is de pilot met de korte wapenstok voor de boa’s. Dat is een ogenschijnlijk kleine vraag vanuit de praktijk, maar wel een die het geweldsmonopolie van de politie raakt en daarmee vraagt om een analyse van wettelijke bevoegdheden, taken en mogelijkheden tot samenwerking tussen de verschillende stelsels. Een strategische blik dus, niet meer alleen gericht op de afzonderlijke uitvoerende organisaties. Met andere woorden: het hier en nu verbinden met de vraagstukken van de toekomst: dáár gaan we de komende jaren op inzetten.”
CV
Monique Vogelzang is op 1 april 2020 begonnen als directeur-generaal Politie en Veiligheidsregio’s bij het ministerie van Justitie en Veiligheid.
Monique werkte sinds 2015 als inspecteur-generaal van het Onderwijs bij de Inspectie van het Onderwijs bij het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW). Daarvoor was zij hoofdinspecteur voortgezet onderwijs, beroepsonderwijs, volwassenen educatie en hoger onderwijs bij dezelfde inspectie. Eerder bekleedde zij diverse managementfuncties bij het ministerie van OCW, onder andere directeur directie Leraren en plv. directeur-generaal Cultuur en Media.
Monique studeerde Kunst- en Cultuurwetenschappen aan de Erasmus Universiteit Rotterdam en voltooide een lerarenopleiding.