De DT&V vertelt: reguliere terugkeervluchten en Last-Minute Aanvragen
We spreken met drie medewerkers van de afdeling Boekingen bij de Dienst Terugkeer en Vertrek (DT&V) op Schiphol. Gerald is als manager eindverantwoordelijk voor de goede afronding van het terugkeerproces van migranten. Ellen is inhoudelijk medewerker en houdt zich bezig met uitzonderlijke vraagstukken. Monique is senior administratief medewerker. Zij is verantwoordelijk voor de administratie van de terugkeervluchten.
Individuele uitzettingen
Er zijn verschillende redenen voor migranten om terug te reizen naar het land van herkomst. De afdeling Boekingen van het cluster Toezicht en Maatregelen van de Dienst Terugkeer en Vertrek (DT&V) faciliteert individuele uitzettingen.
Hoe komen verzoeken tot terugkeer bij jullie terecht?
Monique: Wij krijgen een verzoek binnen via de regievoerders van de DT&V. Zij zijn het aanspreekpunt voor de organisaties waar de aanvragen vandaan komen.
Ellen: Via de regievoerders kunnen er twee soorten verzoeken bij de afdeling Boekingen binnenkomen. De eerste categorie is zelfstandig vertrek. Hierbij gaat het om migranten die zelf graag terug willen keren naar hun land van herkomst, of naar een derde land waar hun toegang gewaarborgd is. Een reden hiervoor kan bijvoorbeeld zijn dat zij zich iets anders hadden voorgesteld van Nederland. Als een migrant wil vertrekken uit Nederland maakt hij dit kenbaar aan bijvoorbeeld het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) op de locatie waar hij of zij verblijft. Het COA neemt dan contact op met een van onze regievoerders. De tweede categorie is gedwongen vertrek. Hierbij gaat het om migranten die niet actief werken aan hun terugkeer. Hieronder vallen uitgeprocedeerde asielzoekers en migranten die illegaal in Nederland verblijven.
Monique: Als het verzoek binnen is bestudeert de regievoerder het dossier van de migrant. Deze kijkt naar welk land de migrant moet vertrekken, en welke reisdocumenten er aanwezig zijn. Aan de hand van een vertrekgesprek met de migrant bepaalt de regievoerder in hoeverre de migrant bereid is om actief te werken aan het vertrek uit Nederland. Vervolgens wordt er een vlucht aangevraagd bij de afdeling Boekingen.
Wat zijn de voorwaarden voor terugkeer?
Gerald: Een voorwaarde is dat er geen reguliere procedures, bijvoorbeeld voor verblijf bij een partner of voor verblijf voor studie, of asielprocedures lopen die afgewacht mogen worden in Nederland op het moment van terugkeer. Daarnaast spreekt het voor zich dat de migrant bij zowel gedwongen als zelfstandig vertrek in het bezit moet zijn van de nodige reisdocumenten.
De DT&V legt de vluchtaanvraag bij gedwongen vertrek altijd voor aan de KMar. Die bezit de juiste expertise om over de inzet van begeleiding te beslissen.
En wat is de procedure als de aanvraag binnen is?
Monique: Wanneer de regievoerder de vluchtaanvraag heeft ingediend, analyseert een administratief medewerker van de afdeling Boekingen deze. Hierna wordt de vluchtaanvraag ter beoordeling naar de Koninklijke Marechaussee (KMar) verzonden. De KMar beoordeelt of escortbegeleiding van marechaussees op de vlucht nodig is ten behoeve van de veiligheid. Het is belangrijk dat hier een weloverwogen beslissing wordt genomen. Daarom legt de DT&V de vluchtaanvraag bij gedwongen vertrek altijd voor aan de KMar, die de juiste expertise bezit om over de inzet van begeleiding te beslissen. Daarna vragen wij, de afdeling Boekingen, de vlucht aan bij de reisagent. De reisagent boekt de vlucht voor de migrant. Daarna krijgen wij van de reisagent de definitieve vluchtgegevens. De regievoerder brengt de migrant en zijn advocaat op de hoogte, en draagt de vluchtgegevens over. De reisdocumenten die binnenkomen dragen wij over aan de KMar.
Welke soorten escorts zijn er?
Monique: Bij medische bijzonderheden kan er behoefte zijn aan medische begeleiding. Als de migrant minderjarig is kan een medewerker van de DT&V de begeleiding uitvoeren. Als een migrant niet meewerkt is er behoefte aan begeleiding door de KMar. Het soort begeleiding dat wordt ingezet is dus afhankelijk van de casus.
Landen of luchtvaartmaatschappijen kunnen als voorwaarde stellen dat de migrant begeleid wordt.
Ellen: Maar begeleiding wordt niet alleen ingezet in het geval van verzet. Landen of luchtvaartmaatschappijen kunnen als voorwaarde stellen dat de migrant begeleid wordt. Bij het verstrekken van een laissez passer, een vervangend reisdocument voor eenmalig gebruik, kan daarnaast ook een ambassade begeleiding als voorwaarde stellen. De KMar houdt bij de beoordeling van de vluchtaanvraag rekening met al deze eisen en afspraken.
Opleiding tot escort
Alle escorts van de KMar hebben een opleiding gevolgd, waardoor zij de verantwoordelijkheid van het begeleiden van een migrant goed aankunnen en weten hoe zij moeten handelen bij verzet. In geval van verzet gaat deze escort de-escalerend te werk, maar kan ook zo nodig dwangmiddelen toepassen. Naast de opleiding tot reguliere escort kan ook de extra opleiding tot escortcommandant worden gevolgd. De escortcommandant coördineert de begeleiding op de vluchten.
Escortcommandant Lennart:
“Het werk van een escortcommandant is mooi en bijzonder omdat je elke keer weer op pad wordt gestuurd met een nieuwe casus. Wij krijgen te maken met alle nationaliteiten. Dat maakt het zeer interessant. Daarnaast zijn mensen qua gedrag, zeker in het begeleiden naar het land van herkomst, onvoorspelbaar.
De samenwerking met de DT&V op diverse gebieden, ervaar ik als echt teamwork. We lopen gemakkelijk bij elkaar naar binnen en weten door de jaren heen precies wat wij aan elkaar hebben. Als team de verwijdering tot een goed einde weten te brengen onder bijzondere maar soms ook lastige omstandigheden is elke keer opnieuw een uitdaging. Humaniteit en respect staan bij ons in dit proces altijd bovenaan: wat je geeft, krijg je als het goed is ook terug.”
Het gebeurt weleens dat een migrant van tevoren aangeeft maar 1 koffer te hebben, en dan ineens bij de KMar aankomt met meerdere koffers.
Waaraan moet, naast begeleiding en de juiste documenten, nog meer worden gedacht?
Monique: Bij de vlucht moet soms rekening worden gehouden met medische benodigdheden, zoals bijvoorbeeld een rolstoel. Deze kunnen wij vooraf altijd regelen. De administratie die de regievoerder ondersteunt zorgt voor vervoer naar de luchthaven Schiphol. De migrant wordt op de locatie waar hij of zij verblijft opgehaald door de Dienst Vervoer & Ondersteuning van de Dienst Justitiële Inrichtingen, en naar Schiphol gebracht. Daarnaast kunnen zich vlak voor de vlucht onvoorziene omstandigheden voordoen. Het gebeurt weleens dat een migrant van tevoren aangeeft maar 1 koffer te hebben, en dan ineens bij de KMar aankomt met meerdere koffers. We doen ons best om deze allemaal mee te krijgen op de vlucht, maar dat is niet altijd mogelijk.
Ellen: Ook kan het zo zijn dat de migrant vlak voor vertrek een last-minute aanvraag indient.
Wat is dat dan? Een last-minute aanvraag?
Gerald: Een migrant kan op het laatste moment, nog op de vliegtuigtrap, asiel aanvragen. Dat noemen we een last-minute aanvraag (LMA). Als het een eerste asielaanvraag is dan moet de vlucht geannuleerd worden zodat de asielaanvraag in behandeling kan worden genomen door de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND). De migrant kan dan niet mee op de vlucht. Bij een herhaalde aanvraag ligt dat anders: dan moet er snel worden geschakeld.
