Tekst Dick Duynhoven en Adriaan Duivesteijn
Foto René Verleg

Zoveel mensen, zoveel meningen. Maar ze zijn aardig over onze vertrekkend secretaris-generaal. “Toegankelijk, to the point, innovatief, energiek, ruimte biedend aan andere denkbeelden.” Alleen, Erik praat soms zo veel... “Maar dat tekent dan weer zijn enthousiasme en betrokkenheid!”

Nicole Splinter thuis in de keuken
Nicole Splinter, voormalig bestuursadviseur van de sg

‘Erik draait nooit om de zaak heen’

“Zes jaar geleden begon ik tegelijk met Erik bij VWS. Spannende tijd: hij was nieuw bij het ministerie en ik had altijd in de communicatie gewerkt bij uitvoeringsorganisaties. Het was wel even zoeken. Zoals Eriks secretaresse, Sophie Kerkstra, ons later zei: ‘Ik dacht, wat moet ik met die twee? Allebei nieuw, ze weten van niks!’ Maar na een paar maanden was ze heel blij met ons, omdat we altijd onze afspraken nakomen en elkaar goed informeren. We vormden een sterk team en hebben nog steeds onze SuperSgTeam-app.

Erik ging vooral met ‘Innovatie’ en ‘Leren met de praktijk’ aan de gang. Heel mooi ook dat hij het Ontwikkelteam heeft ingesteld. Hij zegt een slecht geheugen te hebben maar hij is altijd scherp. En kom bij hem niet aan met half-ware beweringen of aannames. Dan vraagt hij meteen: #waarstaatdat? Waarom wel/niet? Met wie is dat afgesproken? Hij draait ook nooit om een zaak heen, geen koetjes en kalfjes-gesprekken vooraf. Ik bereidde alles goed voor en haalde, zoals hij dat noemde, de scherpe randjes eraf. Daardoor kwam hij in een gesprek meteen to the point. Hij is ook heel benaderbaar: geen U en zo, maar noem me gewoon Erik.”

Sanne Schuddeboom thuis
Sanne Schuddeboom-Krikke, de weduwe van Niels Schuddeboom (1982-2017), naamgever van de Shakingtree Award

‘Erik heeft echte aandacht voor zijn medemensen’

“Niels werkte al enige tijd voor het ministerie, toen hij ernstig ziek werd. Het leek erop dat hij nog maar kort te leven had. Erik kwam toen bij ons thuis om ons te steunen. Voor mij was dat de eerste keer dat ik hem ontmoette. Erik is een prettige, vriendelijke persoonlijkheid met echte aandacht voor zijn medemensen.

Mijn man werd geboren met een lichamelijke beperking en heeft veel moeite gedaan om een volwaardige plek in de maatschappij te krijgen. Als secretaris-generaal van VWS vroeg Erik hem als adviseur en Chief Experience Officer in de Bestuursraad. Dat was voor Niels de erkenning waar hij heel lang naar op zoek was. Vaak, als mensen met een beperking worden binnengehaald als ervaringsdeskundige, gebeurt dat vooral als window dressing. Zo van: kijk eens wat goed, we hebben een persoon in een rolstoel in dienst genomen. Maar Erik was een van de eersten bij wie ik voelde dat het hem oprecht ging om de kwaliteiten van Niels. Het idee van Erik om de Award in het leven te roepen, was de kroon op deze erkenning. Niels’ gedachtengoed wordt op deze manier doorgegeven.”

Staatsecretaris Paul Blokhuis met Femke, een voormalige dakloze
Paul Blokhuis, staatssecretaris VWS

‘Erik is een sympathieke en energieke leidinggevende’

“Erik en ik kenden elkaar al voordat ik staatssecretaris werd. Ik had helemaal niet de gedachte dat ik dat ooit zou worden. Wel was ik een beetje aan het rondkijken, want ik zat in mijn derde periode als wethouder in Apeldoorn en wilde wel eens iets anders. Ik heb half 2017 aan Erik gevraagd of ik een paar dagen met hem kon meelopen op het ministerie. Als een soort snuffelstage om de wereld van de rijksoverheid beter te leren kennen. Hij zei natuurlijk direct JA! Een paar maanden later kwam ik er binnen als staatssecretaris. Daar hebben we allebei wel om moeten lachen. Een uit de hand gelopen stage!

Erik is een sympathieke en energieke leidinggevende aan wie wij als bewindslieden veel steun hebben ontleend. Hij weet ook heel goed wat er leeft. Wat Erik en mij vooral heeft gekoppeld is de Maatschappelijke Diensttijd. Bij de ontwikkeling daarvan had ik aan hem een enorm goede sparringpartner. Hij ziet die Maatschappelijke Diensttijd terecht als een van de parels van dit kabinet. En daar heeft hij zich met hart en ziel voor ingezet. Heel tof vind ik ook dat hij zo oplossingsgericht is. De unit Complexe Zorgvragen is dan ook uitgesproken zijn ding: mensen helpen die zijn vastgelopen in het zorgsysteem.”

Caroline Baan in groenrijke omgeving
Caroline Baan (CSO: Chief Science Officer) en Hans van Oers, voormalig CSO.

‘Erik heeft veel waardering voor de wetenschap’

Zo’n vier jaar geleden werd Hans van Oers door Erik gevraagd om Chief Science Officer te worden.
Hans: "Erik vond dat het ministerie onvoldoende gebruik maakt van de kennis die het in huis heeft. VWS laat jaarlijks voor vele miljoenen wetenschappelijk onderzoek uitvoeren via RIVM, ZonMw, SCP en andere kennisinstituten, maar doet daar vervolgens te weinig mee. Bovendien is er te weinig onderlinge samenhang en afstemming. Het zijn allemaal eilandjes. Dat moet anders, vond Erik terecht.”

Caroline: “Het gaat ook om een cultuurverandering. Erik snapt heel goed dat het tijd kost om kennis en beleid beter samen te laten gaan. Dat gaat stap voor stap. Hij is daar ook niet ongeduldig in.”

Hans: “Ik had om de twee weken overleg met Erik, vaak tijdens een wandeling rond het Malieveld. We namen dan de lopende zaken door, maar soms hadden we ook een heel open gesprek over waar het nog niet goed ging met VWS.”

Caroline: “Hij toont tijdens zo’n overleg veel interesse en waardering voor de wetenschap. In het begin van mijn aanstelling hadden Hans en ik samen overleg met Erik en toen zei hij: kijk mij nou eens lopen tussen twee professoren!”

Hans: “Zijn bevlogenheid typeert hem. Dat uit zich regelmatig in een niet te stuiten spraakwaterval. Daar had ik niet echt moeite mee, want als je er goed naar luistert, hoor je zeer rake observaties en bruikbare aanwijzingen.”

Caroline: “Ik weet nog dat Erik geïnterviewd werd door ZonMw. Nadat de eerste vraag was gesteld, ging hij van start met een monoloog en die duurde tot de tijd om was. Hij is ontzettend optimistisch en energiek over heel veel onderwerpen. Daardoor geeft hij anderen ook weer energie om ermee aan de slag te gaan.”

Maarten Klomp kijkt tussen twee bomen door
Maarten Klomp, vertegenwoordiger van de huisartsenzorg in het Informatieberaad

‘Erik is een man van de powerplay’

“Ik heb gezien hoe Erik als voorzitter voortdurend benadrukte dat niet het ministerie maar het veld zelf stappen moet zetten om de digitalisering van de zorg te versnellen. Daarbij was hij wel het boegbeeld van het Informatieberaad. Met ontelbare werkbezoeken in het land, overleg, praatjes, filmpjes en tweets. Hij vindt het ook leuk om dat te doen; het past bij zijn persoonlijkheid.

Erik is een man van de powerplay en niet bang voor krachtige uitspraken. Hij zei nog eens tegen iemand: als je geen mandaat hebt van je achterban, wat doe je hier dan? Het ging allemaal lastiger en trager dan hij had gehoopt, maar hij bleef de buitengewoon energieke voorman en pleitbezorger van ‘koude ICT voor warme zorg’ en ‘digitaal als het nieuwe normaal’. Hij zei ook altijd: er kan al heel veel, maar als het echt niet lukt, dan moet je me bellen. Dat deed ik dus begin vorig jaar, toen de coronacrisis zich ontvouwde. We wilden een corona opt-in (beschikbaarheid patiëntgegevens, red.) voor de huisartsenposten en de Spoedeisende Hulp, maar dat kregen we niet voor elkaar. Ik had tien minuten nodig om Erik te overtuigen en hij loste het intern op het ministerie snel en goed op.”

portretfoto Rick Brink voormalig minister van gehandicaptenzaken
Rick Brink, voormalig minister van Gehandicaptenzaken

‘Onze doelgroep betreurt Eriks vertrek’

“Ik kwam uit het Petit Café in de entreehal en daar was Erik bezig met een fotosessie. ‘Hey Rick! Hoe is het?’ Dat is Erik, altijd tijd om even met je te praten, ook al is hij druk bezig. Als minister van Gehandicaptenzaken kwam ik vaak bij VWS en sprak ook met Erik. We spraken elkaar dan over de doelgroep waar we beiden voor staan.

Corona maakte een eind aan de fysieke contacten, zeker in de eerste lockdown kwam ik de deur niet uit. Voor mensen met een beperking was digitale gezondheidszorg altijd al belangrijk. Nu, door corona ervaren we allemaal hoe belangrijk e-Health en digitale zorg zijn. De verdere ontwikkeling daarvan stond hoog op Eriks agenda. Dat is een van de redenen waarom ik uit de doelgroep hoor dat de mensen het echt jammer vinden dat hij vertrekt. Sommigen vrezen dat met het vertrek van Erik ook de aandacht vertrekt, maar we hopen dat dit onderwerp voor de nieuwe secretaris-generaal van even groot belang is.

Begin dit jaar ben ik gestopt als minister en ben ik met Rick Brink Advies begonnen. Ik wil beleidsmakers laten zien dat het helpen van mensen met een beperking niet lastig, maar juist leuk is. Nederland is niet zo groot. In dit wereldje kom je elkaar altijd weer tegen. Ik weet zeker dat ik Erik nog vaker zal zien.”