Siebe Riedstra over...

“Het ministerie van Justitie en Veiligheid (JenV) heeft de Auditdienst Rijk (ADR) gevraagd om onderzoek te doen naar ongeschreven regels bij samenwerking tussen de beleidskolommen van het bestuursdepartement. Ongeschreven regels zijn sociale normen voor gedrag. Ze bepalen het gedrag in een organisatie en vormen de ruggengraat van de organisatiecultuur.

Samenwerking is essentieel voor het realiseren van de doelstelling van JenV om een betrouwbare partner te zijn voor burger, bedrijf, bestuur en media, die resultaat levert in een veranderende samenleving. JenV zet dan ook in op het versterken van de samenwerking. Niet alleen met externe partners, maar ook intern tussen medewerkers van de verschillende organisatieonderdelen en tussen medewerkers van de beleidskolommen op het bestuurdersdepartement.

Succesfactoren in het onderzoek en de vervolgacties

Om samenwerking ook in het onderzoek centraal te stellen heeft de ADR het onderzoeksteam aangevuld met twee medewerkers van JenV. Zij brachten kennis van het departement mee naar het team en namen kennis over de methode mee terug. Daarnaast werden we als departement op een natuurlijke manier op verschillende momenten meegenomen in het onderzoeksproces. Dit was cruciaal voor het laten slagen van het onderzoek en het borgen van vervolgacties.

JenV herkent de gesignaleerde oorzaken achter en effecten van de ongeschreven regels en is zich bewust van de betekenis voor de organisatie en medewerkers. Het is een bevestiging van de eerdere analyse van de veranderopgave van JenV op het gebied van samenwerking. Het geeft aan dat JenV met de gekozen veranderaanpak op dit punt op de goede weg is. Dat de opbrengst van het onderzoek niet uniek is en breder binnen de Rijksoverheid waarneembaar is, maakt de opbrengst voor JenV niet minder relevant. 

Het onderzoek laat zien dat medewerkers graag willen samenwerken, maar dat dit niet altijd vanzelfsprekend is. Bepaalde ongeschreven regels en de daarbij horende oorzaken en effecten kunnen een effectieve samenwerking in de weg staan. Daarom ontwikkelt JenV handelingsperspectief om de positieve aspecten van de ongeschreven regels te versterken en de negatieve aspecten te verminderen. 

JenV heeft met dit onderzoek verder inzicht gekregen in de effecten van de ongeschreven regels. De opbrengst van dit onderzoek bood JenV de mogelijkheid om interventies te ontwikkelen en in te zetten die een effectieve samenwerking bevorderen.”