Tekst Shereen Cok
In dit artikel een terugblik op de afgelopen twee jaar oorlog in Oekraïne en de belangrijke rol van cybersteun in dit conflict. In dit kader is Nederland onderdeel van het Tallinn Mechanisme, waarin verschillende landen met de EU, de NAVO en belanghebbenden samenkomen om cybersteun aan Oekraïne te coördineren en te verstrekken.
Leestijd: 3 minuten
Het conflict in Oekraïne speelt zich niet alleen af aan de frontlinies, maar ook online. Zowel vóór als na de Russische invasie twee jaar geleden hebben verschillende cyberaanvallen plaatsgevonden in Oekraïne. Sommige van deze aanvallen, zoals het ontoegankelijk maken van overheidswebsites door DDoS-aanvallen, zijn zichtbaar, terwijl anderen, zoals het wissen van digitale gegevens, minder zichtbaar zijn maar een grote impact hebben. Zo had de Russische cyberaanval op het VIASAT satellietnetwerk zelfs gevolgen die door heel Europa werden gevoeld.
Vanwege het voortdurende risico op grootschalige cyberincidenten in Oekraïne enerzijds en de dreiging die daarop volgt voor andere landen anderzijds, is het van belang de Oekraïense cyberverdediging te ondersteunen.
Nederlandse cybersteun voor Oekraïne
Nederland biedt financiële steun aan bedrijven die Oekraïense overheidsinstellingen helpen beveiligen. Bijvoorbeeld door het verstrekken van softwarelicenties en het trainen van IT-personeel. Deze steun draagt bij aan de digitale verdediging van Oekraïne en het tegengaan van de Russische dreiging om de samenleving te ontwrichten. Het behoud van toegang tot het internet, het functioneren van digitale overheidsdiensten en de bescherming van online gegevens zijn hierbij essentieel. Tot op heden gaf het ministerie van Buitenlandse Zaken € 2,4 miljoen aan cybersteun voor Oekraïne, voor 2024 is € 3 miljoen aanvullend gereserveerd.
Tallinn Mechanisme
Toen de oorlog twee jaar geleden begon, benaderde Oekraïne een aantal internationale partners met verzoeken om cybersteun. Veel partners waren bereid die steun te leveren en om het aanbod van cybersteun beter te coördineren werd besloten tot de oprichting van het Tallinn Mechanisme. Nederland werkt in dat mechanisme samen met negen andere landen (Canada, Denemarken, Duitsland, Estland, Frankrijk, Polen, Verenigd Koninkrijk, Verenigde Staten en Zweden), de EU, de NAVO, bedrijven en NGO's aan het versterken van de Oekraïense cyberweerbaarheid. Deze samenwerking richt zich op het coördineren en leveren van steun aan Oekraïne op zowel korte als lange termijn, en vergemakkelijkt de toewijzing van verantwoordelijkheden onder belanghebbenden voor de ondersteuning van de Oekraïense cyberverdediging.
Op 13 en 14 februari organiseerde Nederland een bijeenkomst van het Tallinn Mechanisme. De deelnemende landen bespraken met vertegenwoordigers van de Oekraïense overheid en met vertegenwoordigers van de private sector welke stappen moeten worden gezet om Oekraïne optimaal te beschermen in het cyberdomein. Daarbij werden geleerde lessen gedeeld en concrete afspraken gemaakt voor projecten die met prioriteit moeten worden opgestart.
Voorafgaand aan de conferentie nam Nederland in Kyiv deel aan een conferentie voor cyberweerbaarheid waarbij het belang van cybersteun aan Oekraïne duidelijk werd benadrukt.
Het is van cruciaal belang dat niet alleen landen, maar ook bedrijven en andere organisaties betrokken blijven bij het ondersteunen van Oekraïne, zolang dat nodig is. Initiatieven zoals het Tallinn Mechanisme zijn hierbij waardevol. Door deze gezamenlijke inspanning wordt niet alleen Oekraïne geholpen bij het verdedigen tegen digitale dreigingen maar dragen wij bij aan de veiligheid en stabiliteit van heel Europa.
