Tekst Luc van Koppen
Foto Tineke Dijkstra
In 2025 rijden er dagelijks 1.750 vrachtwagens minder over de weg ten opzichte van 2020 en is er meer vervoer over water en spoor: dat is inzet van de zogeheten modal-shift-regeling. ‘Dat gaan we zeker halen’, zegt Hans Keetman van netwerkorganisatie Connekt.
Connekt is een onafhankelijke netwerkorganisatie voor duurzame mobiliteit en logistiek. Ze heeft meer dan 500 leden. Ze zijn 23 jaar geleden opgericht door drie ministeries om kennisontwikkeling te stimuleren op het gebied van vervoer en logistiek. Ook zorgen ze ervoor dat beproefde innovaties echt worden toegepast. Connekt voert de topsector logistiek uit, DIL en de modal-shift-regeling.
“Met ingang van 1 januari van dit jaar ging er een nieuwe subsidie-regeling van kracht met 22,5 miljoen euro tot 2025”, zegt Hans Keetman. “We hebben nu al 29 aanvragen en die lopen nog steeds binnen. Er is dus veel belangstelling voor.”
Keetman is programma-manager van Connekt, de netwerkorganisatie die onder andere de subsidieregeling modal-shift uitvoert. Eén van de voorwaarden om de subsidie te krijgen is dat het om een blijvende verandering gaat. “Vervoerders moeten dus structureel kiezen voor water of spoor in plaats van de weg. Dat controleren wij ook; het moet een sluitende en positieve businesscase zijn.”
Blijvende verandering
De modal-shift-regeling is onderdeel van de goederenstrategie van IenW. Doel is om het goederenvervoer effectiever en duurzamer te maken. Volgens de prognoses groeit het goederenvervoer met ruim 30% de komende jaren over de hele linie. Op dit moment kiezen vervoerders nog vooral voor de weg: het aandeel is 65% in het binnenland. Vooral boven de 60 kilometer wordt vaker gekozen voor water en spoor.
In tegenstelling tot de weg, ligt er nog volop ruimte op het spoor en op het water. De bedoeling is dat die ruimte veel beter wordt benut. Ook omdat er de komende jaren veel onderhoud en vernieuwing op de wegen plaatsvindt.
Verschillende werelden
Meer kiezen voor spoor en water in plaats van de weg: is dat een grote cultuurverandering voor vervoerders? Keetman: “Het zijn verschillende werelden. De weg is bekend, makkelijk, flexibel, maar heeft ook nadelen. Denk aan het huidige chauffeurstekort en de CO2-uitstoot. Het vervoer over water en spoor is duurzamer en vaak ook goedkoper. Dat besef is er, maar er is wel een zetje nodig om de stap daadwerkelijk te zetten.”
Connekt geeft dat zetje door de uitvoering van de subsidieregeling maar ze helpen ook praktisch door de inzet van logistiek makelaars in de regio’s. “Deze brengen de partijen bij elkaar, bijvoorbeeld om vracht te kunnen bundelen zodat een schip kan worden volgeladen. Ze kennen de bedrijven goed, maar ze hebben geen enkele rol in het beoordelen van subsidieaanvragen; daar zit een Chinese muur tussen.”
Wat voor bedrijven kiezen voor water bijvoorbeeld? “Een heel mooi voorbeeld is een bietenbedrijf Cosun Beet Company. Van september tot januari vervoeren ze zo’n 270.000 ton uit Limburg naar de fabriek in Dinteloord in West-Brabant nu over het water. Dat spaart zo’n vijftienduizend vrachtwagenritten uit, dus dat scheelt enorm. Het betekent voor hun een kostenbesparing en een stap vooruit om duurzame ambities te realiseren.”
Koelwagon
Op het spoor verwacht Keetman ook nog meer animo. Zeker als de innovatieve koelwagon op de markt komt. “Het nieuwe is dat de koeling wordt geregeld via de bovenleiding in plaats van diesel. In Nederland is dat groene elektriciteit; dat is natuurlijk een stuk duurzamer dan diesel en dat is aantrekkelijker voor veel bedrijven. Zodra de certificering er is, heeft de wagon toegang tot het hele Europese spoor.”
Connekt krijgt ook vragen van bedrijven over knelpunten waar ze zelf niets mee kunnen. “Denk bijvoorbeeld aan een bedrijf dat groente uit het Westland vervoert naar de Maasvlakte. Hun wagens moeten nu flink omrijden terwijl het sneller over het water zou kunnen. Er is alleen geen capaciteit voor schepen om op de benodigde plek te kunnen aanleggen. Dat soort vragen signaleren we en geven we door aan IenW.”
