Tekst Sander Grip
Foto Valerie Kuypers

Iedereen kent de dienst van die witte busjes met zwarte strepen waarin verdachten en gedetineerden van en naar de rechtbank gaan. Maar dat is slechts een deel van het werk van de Dienst Vervoer en Ondersteuning. In gesprek met Anne van der Veen wordt al snel duidelijk dat DV&O een grote speler is in de beveiliging van ons land, maar dat zij daarbij volledig in de schaduw opereert.

DV&O

De Dienst Vervoer en Ondersteuning (DV&O) is onderdeel van de Dienst Justitiële Inrichtingen van JenV. Er werken 1500 mensen, die verdeeld zijn over drie divisies en afdeling logistiek en support ter ondersteuning van de uitvoering: beveiliging, specialistische taken en vervoer. De divisie Specialistische Taken omvat vijf specialismen: bijzonder ondersteuningsteam (BOT), landelijke bijzondere bijstandseenheid (LBB), extra beveiligd vervoer (EBV), beveiligd vervoer internationale strafhoven (BVIS) en speurhonden. De organisatie zit nu verspreid over het land, maar gaat naar vijf grote steunpunten en één landelijke eenheid waar specialistische taken onder gaat vallen, waardoor medewerkers flexibeler, efficiënter en effectiever in te zetten zijn.

Van de Veen, in 1995 als tijdelijke ondersteuner bij de DV&O begonnen, werkt als plaatsvervangend divisiemanager Specialistische Taken. “Ik ben verantwoordelijk voor de inzet van onze mensen en middelen. Wij hebben grote invloed op de veiligheid in ons land. Met het vervoer van verdachten en gedetineerden, waar iedereen ons van kent, maar we doen veel meer. Van beveiliging en bewaking van gedetineerden als zij in een ziekenhuis worden opgenomen tot grote zoekacties in penitentiaire inrichtingen.”

Die zoekacties zijn een mooi voorbeeld van het bijzondere werk dat de DV&O doet. Elke PI heeft een eigen inrichting bijstandsteam (IBT) dat problemen op kan lossen. “Maar stijgt het hen boven de pet, dan halen ze ons erbij. Een zoekactie naar wapens of telefoons op cel, een opstand; dat zijn typisch dingen waarvoor wij ingeschakeld worden. Het voordeel is dat wij geen onderdeel zijn van de PI. Wij doen ons ding en zijn daarna weer weg, waardoor we geen invloed hebben op de bedrijfsvoering of de verhoudingen tussen bewakers en gedetineerden. Ik schat dat we jaarlijks zo’n 120 tot 150 acties uitvoeren in gevangenissen door heel het land.”

'We halen zelfs gedetineerden uit een ander land op, als zij in Nederland hun straf moeten uitzitten'

Helikopter

Juist de afwisseling en dynamiek maken werken bij DV&O mooi, vindt Van de Veen. Zelf klom hij op tot manager via onder meer de werkvloer bij de LBB (zie kader). “Naast DJI werken wij ook voor de FIOD, politie en de Dienst Koninklijke en Diplomatieke Beveiliging, DKDB. Ook het COA is klant; zo zitten we in Hoogeveen bij een locatie voor niet-handhaafbare asielzoekers. Als een asielzoeker niet op tijd terug is, doen wij controles buiten de poort om diegene terug te vinden. Met de politie stellen we een convenant op voor inzet bij Bewaken en Beveiligen – vermoedelijk kunnen we in maart 2020 starten – voor het begeleiden van personen. Dit naar aanleiding van de gestegen werkdruk bij de politie door de  aanslag op Derk Wiersum, de advocaat die kroongetuige Nabil B. bijstond in het proces tegen Ridouan T. Al dit werk doen we in opdracht, dat is het gedeelte van ons werk dat we zelf moeten organiseren en financieren.

De relatie met DJI is anders. Zij maken gebruik van onze diensten en daarvoor worden wij gedeeltelijk gefinancierd vanuit het ministerie. DJI is onze grootste opdrachtgever. We halen zelfs gedetineerden uit een ander land op, als zij in Nederland hun straf moeten uitzitten.” Van der Veen glimlacht: “Ja, dat doen we met voertuigen, maar we kunnen ook de helikopter nemen, hoor.”

Anne van der Veen ten voeten uit
Anne van der Veen close up

'Wij houden de boel draaiende en veilig zonder dat het opvalt; dat is onze rol'

Automatische piloot

Zelf was hij een aantal jaar geleden wel klaar met het werk in het veld. “Het klinkt wellicht gek, maar er komt een moment dat je denkt: ok, daar gaan we weer. Ik heb op Curaçao gezeten, waar ik grote zoekacties en opstanden meegemaakt heb. Terug in Nederland ben ik veelal ingezet bij zoekacties en daarnaast opstanden. Ik dreigde op de automatische piloot te gaan draaien. Dat is niet goed; niet voor jezelf, niet voor je collega’s en niet voor het werk wat je doet.

Als manager ben ik elke dag bezig met de puzzel hoe we onze mensen het beste inzetten. Bij ons zijn er geen vaste structuren, mensen moeten altijd klaarstaan voor noodsituaties en onverwachte opdrachten. Of het nou gaat om het assisteren van een inzet bij de FIOD, het aanleggen van enkelbanden, het begeleiden van een tbs’er bij een verlof of bijzondere bijstand op de Antillen na een zware orkaan, wij zijn altijd oproepbaar.

Waarom dat werk van ons niet breder bekend is? Het is onvermijdelijk dat je de DV&O rond ziet rijden met die witte busjes, maar wij kloppen onszelf niet op de borst. Wij doen ons werk en gaan dan weer weg. Wij houden de boel draaiende en veilig zonder dat het opvalt. Dat is onze rol.”