Tekst Sander Grip
Foto Sushilla Kouwen
In deze rubriek volgt de redactie een collega tijdens een dagdeel van zijn of haar werkleven. Deze keer gaan we mee met Demi Welberts, teamleider handhaving openbare ruimte & openbaar vervoer in de gemeenten Land van Cuijk, Nijmegen en Venray. Zij geeft leiding aan het Flying Squad Team.
16.00 uur
Demi zit in een klein kantoortje van stadsbusmaatschappij Breng aan het Stationsplein in Nijmegen. De actie van vandaag wordt door Connexxion gecoördineerd, maar alle eenheden op en rond het station doen mee: politie, NS, de regionale vervoerders Connexxion en Arriva en het Flying Squad Team van Demi. “Wij zijn opgericht om de grote overlast van asielzoekers aan te pakken. Elke partij heeft gewoon zijn eigen taken en bevoegdheden, maar door met elkaar op te trekken zijn we in staat van onze eilandjes af te stappen. Daarmee kunnen we effectiever optreden tegen overlast en allerlei overtredingen op de perrons en in de openbare ruimte. Zeker een keer in de maand houden we zo’n gecombineerde actie.”
16.45 uur
Vandaag is Demi samen met een collega van het Flying Squad aanwezig op en rond het station. Na de briefing gaan ze naar buiten en begint hun operationele dienst. Ze lopen alert rond, wijzen op bekende personen die vaker overlast veroorzaken en op drugsdealers waar ze vaker mee te maken krijgen tijdens hun dienst. Demi vertelt dat ze heimelijk werken, om te voorkomen dat de overlastgevers hun werkterrein verplaatsen naar een gebied buiten het zicht van de handhavers. “En vergis je niet, er zijn appgroepen onder de drugsdealers en asielzoekers die onderling voor ons waarschuwen als ze eenmaal doorhebben dat we hier rondlopen.”
Het Flying Squad is er om het probleem van overlastgevende asielzoekers het hoofd te bieden. “In de regio loopt het echt de spuigaten uit. JenV heeft geld vrijgemaakt voor de aanpak van overlastgevers, de zogenaamde SPUK-gelden voor lokale maatregelen tegen overlast door asielzoekers en drie gemeenten in deze regio hebben de handen ineengeslagen om zo ook regionaal een vuist te maken. Juist de samenwerking met de ov-bedrijven is uniek: overlastplegers reizen met het ov naar de locaties waar wij ons werk doen. Door de samenwerking zijn we effectiever in onze aanpak. Wij werken in opdracht van deze drie gemeenten, de aansturing tijdens ons werk gebeurt via de politie.”
17.08 uur
Als collega’s in burger iemand willen meenemen die zonder kaartje het NS-perron wilde betreden, ontstaat er ineens reuring. De jongen schiet ineens weg in een poging te ontsnappen maar gelijk duiken vijf handhavers bovenop hem. Demi legt uit: “Ze weten dat we extra scherp controleren. Zo fouilleren we extra en halen ze door het systeem om te zien of ze ook nog iets anders op hun kerfstok hebben.”
Ze lopen rustig verder, kijken rond, worden ineens alert als er een bericht in hun oortje doorkomt. Het is een rustige dienst vandaag, stelt Demi. “Soms hebben we niet eens tijd om adem te halen, zo druk kan het zijn.” Ze duwt haar oortje even aan. Het is een gewoon setje oortjes voor mobieltjes: “Dat valt minder op dan zo’n wokkeldraadje achter je oor. Dan ziet iedereen meteen dat je handhaver bent.”
17.47 uur
Demi stapt op een man af die stiekem met een andere reiziger mee door de poortjes van de NS lijkt te glippen. Hij blijkt geen kaartje te hebben en zegt zich niet te kunnen legitimeren. Samen met twee collega-handhavers van de NS neemt ze hem mee naar een aparte ruimte om te fouilleren. “Deze man kennen we. Hij zegt altijd op weg te zijn naar Ter Apel maar we weten dat hij vaak illegaal in het asielzoekerscentrum in Grave slaapt. Dat is het voordeel van onze regionale aanpak: wij kunnen dit soort verbanden leggen, omdat we voorbij gemeentegrenzen opereren. Wij kunnen informatie uit die gemeenten verbinden met regionale reisbewegingen en zo ontdekken of iemands verhaal klopt of niet.”
Als Demi vervolgens richting het busstation loopt, stelt ze tussen neus en lippen door: “Ik heb een vrij grote interne harde schijf. Ik ken heel veel van de overlastgevers, weet wat ze door de bank genomen uitvreten en weet dus ook waar ik op moet letten als ik ze zie.” Ze wijst onopvallend naar een bankje bij de stadsbussen: “Daar zitten drie drugsdealers. Doordat we in burger rondlopen kunnen we veel makkelijker meekijken wat er gebeurt.”
Ze legt haar hand op haar oortje en luistert even aandachtig. “Oproep van de coördinator van deze actie”, meldt ze dan. “Iedereen moet om 19.00 uur gaan eten om de aandacht even van het station af te halen. Dat is wat ik net al bedoelde: de overlastgevers staan via WhatsApp met elkaar in contact. Blijkbaar zijn er signalen dat wij extra scherp toezicht houden vanavond.”
18.28 uur
Demi wijst een haar bekende overlastgever na, die richting het centrum wegloopt. “Als hij met vijftien tassen terugkomt, weet ik wel hoe laat het is. Probeert hij vervolgens zonder ov-chipkaart het perron op te glippen, dan kunnen we hem staande houden. Wil hij geen id tonen, dan mogen we fouilleren. En dan mag je alles controleren. Soms vinden we dan kleding met de buzzers in zilverfolie gewikkeld er nog aan. Dat zilverfolie is een methode om de winkelalarmen te omzeilen. Die persoon kunnen wij dan overdragen aan de politie. Ik heb een keer iemand gehad die voor drieduizend euro kleding gestolen bleek te hebben bij de outlet in Roermond.”
18.38 uur
Twee handhavers van de NS komen aanlopen met een buitenlandse man die wilde tailgaten; zonder kaartje met een andere reiziger door een poortje stappen. Hij mompelt dat hij uit Zwitserland komt en verzet zich hevig tegen de NS’ers. Bij het fouilleren treffen ze stukken zilverfolie aan, een stanleymes en een verfrommeld Zwitsers document.
De politie wordt erbij geroepen, die telefonisch overlegt met de Afdeling Vreemdelingen en Identiteit Mensenhandel (AVIM). Het document blijkt een Ausgangsschein te zijn en vermeldt dat de man een in Frankrijk ongewenste vreemdeling uit Algerije is. Daarna mompelt de man dat hij naar Ter Apel wil om asiel aan te vragen.
“Eigenlijk moet deze persoon uitgezet worden”, fluistert Demi terwijl de man twee boetes krijgt voor tailgating en het niet bij zich dragen van een geldig id-bewijs. “Maar we weten dat dit zinloos is. Er is gedoe tussen Europa en Algerije dus dat land accepteert hem niet. We schrijven een treinkaartje uit voor Ter Apel en meer kunnen we niet doen.”
20.07 uur
De etenspauze zit erop. Net als Demi concludeert dat haar dienst vandaag wel héél rustig verloopt, komt er een melding van een aanhouding in de fietsenstalling. Ze gaan eropaf. Tussen de fietsen is een mogelijke drugsdeal verijdeld. De politie heeft de dealer, met een fikse hoeveelheid verdovende middelen op zak, opgepakt wegens bezit van illegale middelen. De deal zelf kan echter niet worden vastgesteld. De Poolse klant beweert bij hoog en bij laag verdwaald te zijn in de fietsenstalling tijdens zijn zoektocht naar een kaartjesautomaat en wordt met een boete weggestuurd.
20.35 uur
Terug op het NS-station blijft het rustig. Demi en haar collega’s van de vervoersmaatschappij vatten nog enkele tailgaters in de kraag. Later op de avond is er nog een opstootje met een reiziger zonder papieren, die in de trein vanuit Roermond ligt te slapen. Als hij aangesproken wordt, schrikt hij wakker en springt in bokshouding, klaar om te vechten. Het loopt met een sisser af, de man krijgt boetes voor zwartrijden en het niet bij zich hebben van een id-bewijs.
22.00 uur
Tijdens de debriefing wordt de balans opgemaakt van een avond patrouilleren in het stationsgebied van Nijmegen. De vervoersmaatschappijen hebben enkele tientallen boetes uitgedeeld voor het ontbreken van een geldig vervoersbewijs. Andere boetes zijn er voor het anders gebruiken van voorzieningen dan waarvoor ze bestemd zijn en het niet dragen van een id-bewijs. De politie heeft één aanhouding gedaan voor het bezit van harddrugs en het Flying Squad heeft nog een klein voorraadje inbeslaggenomen goederen. Demi, met een knipoog: “Zoals je ziet, een rustige dienst vanavond.” ♦
