Een dag mee met ... Charlotte, locatiemanager opvang vluchtelingen Oekraïne

Zandvoort vangt 120 oorlogsvluchtelingen uit Oekraïne op; op de dag dat we meelopen wonen er 115 vluchtelingen die vrijwel allemaal werken of naar school gaan. Vooral vrouwen met kinderen, hun mannen dienen veelal in het leger. De meesten komen uit Charkov. Op de locatie aan de rand van Zandvoort staan vier woonunits, met elk twee vierpersoonskamers en tien tweepersoonskamers, waar bewoners sanitair, een woonkamer en kleine keuken delen. Daarnaast is er een gemeenschappelijke ruimte, vergelijkbaar met een buurthuis, met grotere keukens en een wasruimte waar wasmachines continu draaien. Ook staan er een tafeltennistafel, grote tafels om aan te eten, knutselen en spelen, een grote tv en een kast met kleding. In dit buurthuis is ook het kantoor van Charlotte en haar team gevestigd.

8:45 uur

Charlotte begint haar werkdag in Haarlem, op het districtskantoor van het Rode Kruis. Samen met haar manager Arthur Bakker bespreekt ze een andere manier van opvangen en ondersteunen voor ‘haar’ locatie in Zandvoort. “Het was oorspronkelijk bedoeld voor tijdelijk verblijf. We gingen ervanuit dat de oorlog van korte duur zou zijn. Inmiddels wonen de meesten hier al langer dan anderhalf jaar. Doordat de kinderen naar scholen in de buurt gaan en de meeste bewoners werken, raken ze steeds meer ingeburgerd en weten ook steeds beter hun eigen weg te vinden in de samenleving. Vaak hebben ze buiten de opvang inmiddels kennissen en vrienden die hen met allerlei zaken helpen. De taak van ons team is verschoven van ‘redden’ naar ‘helpen het zelf te doen’. We gaan daarom afscheid nemen van een aantal teamleden, die vaak via uitzendbureaus werken.”

10:05 uur

Liesbeth de Gouw, locatiemanager Informatie Steunpunt Oekraïne, loopt binnen. Charlotte en Liesbeth bellen, mailen en appen elkaar dagelijks op verschillende momenten. Vandaag hebben ze het over een vader en moeder met twee jonge kinderen die vanuit de opvang in Zandvoort naar een huurwoning in Beverwijk gaan. In het contract staat dat er geen honden in het huis mogen. Daar heeft iedereen overheen gelezen en het gezin heeft een hond. “Het is zo’n klein beestje… En het is voor de kinderen zo’n grote steun”, probeert Charlotte nog. “Ja, ik weet het, maar de verhuurder mag deze eis stellen.” Charlotte spreekt het stel vanmiddag, bij de sleuteloverdracht van hun gezinskamer.

Ze leggen het onderwerp nu naast zich neer, want er is een grote puzzel te leggen. Per 1 maart moet een schip waarin de Haarlemse gemeente 130 Oekraïners opvangt leeg. De rederij heeft het weer nodig, het toeristenseizoen breekt aan. Er moeten dus nieuwe plekken voor de 130 Oekraïners komen. Hotel Ambassador in Haarlem heeft tijdelijk kamers beschikbaar. Mogelijk kan een bewoonster uit Zandvoort, die op een eenpersoonskamer verblijft, naar het hotel doorschuiven. Charlotte: “Dat zou mooi zijn, dan spelen we weer een tweepersoonskamer in Zandvoort vrij.”
De rest van het uur puzzelen en schuiven Liesbeth en Charlotte om de bezetting optimaal te maken. Belangrijk, want er komen wekelijks tussen de driehonderd en vierhonderd oorlogsvluchtelingen in Nederland aan.

11:00 uur

Alle Rode Kruis locatiemanagers komen om de maandag samen voor de ’14-dagen-forecast’. Het Rode Kruis vangt in Haarlem op drie locaties statushouders en oorlogsvluchtelingen op. Het gaat in totaal om 340 opvangplekken (Daarnaast zijn er in Haarlem nog 400 particulieren die sinds het begin van de oorlog vluchtelingen uit Oekraïne opvangen, red.). Tijdens het tweewekelijkse overleg komt er van alles op tafel: de huisarts die ermee stopt, uitwisseling van huisregels, een nieuwe tolk/vertaler Russisch-Nederlands, het afscheid van medewerkers uit het team van Charlotte, gemeentelijke titels, de vordering van de bouw van 64 units bij Ikea, een aanvraag van een middelbare school om Oekraïners te interviewen, een nieuwe stagiair en natuurlijk het hondje van het Oekraïense gezin. Charlotte: “Meegebrachte huisdieren staan doorstroom soms flink in de weg.”

13:40 uur

Charlotte arriveert in Zandvoort. Op de locatie is er discussie over het al dan niet open laten van het toegangshek. “Ik vind dat de bewoners altijd naar binnen moeten kunnen. Maar ik ben er wel van teruggekomen om helemaal geen hek te hebben. Er kwamen hier ook types die dubieus werk aanboden onder malafide voorwaarden, of mannen die meisjes gratis rijles wilden geven.”
De permanente bewaking zit bij de hoofdingang. Elke bezoeker moet zich melden. Ook Charlotte en haar teamleden checken altijd in en uit.
 

13:45 uur

Als Charlotte op locatie is, zijn er altijd bewoners die haar iets willen vragen. Vandaag is er frictie en spanning in een unit. “Het bijzondere aan deze locatie is dat er veel vrouwen en kinderen wonen en relatief veel zestigplussers. In de Oekraïense samenleving eisen ouderen bepaald gedrag of gehoorzaamheid van mensen die jonger zijn. Dat matriarchaat geldt in hoge mate in een bepaalde unit; hun wil is wet, ze nemen letterlijk en figuurlijk veel ruimte in. Als locatiemanager ontvang ik wel vaker een petitie, ondertekend door verschillende bewoners. Deze keer van het ‘jonge kamp’. Ik leg uit dat ik uit een andere cultuur kom en geen kant wil of kan kiezen. Ik vertel ook dat er binnenkort een hulpverlener komt die een workshop gaat begeleiden voor alle bewoners van de unit. Ik hoop zo het gesprek tussen ‘oud’ en ‘jonger’ op gang te brengen zodat ze er samen uitkomen. Dit is op een andere unit ook gelukt.”

15:35 uur

De eigenaren van het hondje kloppen aan. Of ze Charlotte kunnen spreken voor de sleuteloverdracht. Ze zijn ziek van het bericht dat het hondje niet in hun nieuwe huis mag wonen. Niet zozeer voor henzelf, maar vooral voor hun zoontje. Ze laten een foto zien; het jochie van drie jaar is met de hond in slaap gevallen in de mand. Charlotte zegt dat ze met de verhuurder gaat bellen: “Maar ik beloof niks!” (Na een week wordt bekend dat het hondje niet mee kan. Het gaat naar een familielid, red.)

17:12 uur

Na een paar collega’s en bewoners kort te hebben gesproken kan Charlotte met het gezin dat naar Beverwijk vertrekt mee naar hun gezinskamer voor de sleuteloverdracht. Na vandaag verlaten zij de opvang, Charlotte krijgt een dikke knuffel. Een emotioneel moment: dit afscheid is het begin van een nieuwe toekomst voor het gezin.

17:24 uur

Charlotte belt Liesbeth: “Ik heb een gezinskamer voor je.” Ze krijgt direct een reply: “Ik heb een gezin voor je, van de boot. Ze zullen blij zijn, want de hutten zijn echt klein. Fijne avond.”

17:35 uur

Fijne avond. Van die twee woorden is Charlotte zich elke werkdag erg bewust. “We doen hard ons best om mensen goed op te vangen. Maar iedereen die hier werkt, gaat in de avond naar zijn of haar eigen woning, met een eigen slaapkamer met eventueel een kamergenoot die ze zelf hebben uitgekozen.” Ze wenst de beveiligers een prettige dienst, doet het achterhek achter zich op slot en gaat de avond tegemoet. ♦