“Alle facetten van (de aanpak van) ondermijning onder één dak”

‘Lading cocaïne onderschept in de haven.’ ‘Drugslab opgerold in leegstaande schuur.’ Het zijn berichten die je bijna dagelijks in de krant leest. Om deze – vaak - georganiseerde ondermijnende criminaliteit het hoofd te bieden, bundelen overheden in Brabant en Zeeland al geruime tijd de krachten. Sinds 2019 doen ze dat in de netwerkorganisatie Taskforce-RIEC Brabant-Zeeland. Een van de speerpunten van de taskforce is het investeren in kennis van de aangesloten partners. Met dat doel is het Trainings- en belevingscentrum ondermijning opgericht dat op 6 november 2023 officieel is geopend.

Onder een dak

Uniek in Nederland. Zo noemt Peter Dekkers het kersverse trainingscentrum. Peter is er projectleider en verantwoordelijk voor de locatie en het verder ontwikkelen van de trainingen die er worden gegeven. “Het centrum is bedoeld voor uitvoerende medewerkers van partners zoals de politie, gemeenten, provincies en Belastingdienst met wie wij in RIEC-verband samenwerken. Zij kunnen er onze standaardtrainingen volgen over bijvoorbeeld Bibob, cryptovaluta en integraal werken. Ook kunnen wij op verzoek trainingen op maat ontwikkelen, bijvoorbeeld ter voorbereiding op een specifieke interventie. Wat deze locatie zo bijzonder maakt, is dat we daarnaast onze cursisten ondermijning ook echt laten beleven in verschillende themakamers en een experience ruimte. Zo maken we hen nog scherper op signalen van ondermijnende criminaliteit. Maar dat niet alleen: we trainen ook op het proces om die ondermijning succesvol te verstoren: de regels, de bevoegdheden, de werkwijze en de onderlinge samenwerking. Dat maakt deze locatie zo bijzonder: we hebben al die facetten hier onder een dak.”

Martelwerktuig

Het trainingscentrum ‘ademt’ als het ware ondermijning. Dat begint al bij binnenkomst: in de garderobe staat een -nagebouwd – martelwerktuig, identiek aan het apparaat dat in juni 2020 werd aangetroffen in een martelkamer in de Wouwse Plantage. Vervolgens zie je in de verschillende trainings- en plenaire zalen, spreekkamertjes en open ruimtes allerlei aspecten van ondermijning terug. Zoals muren waarop de gele walm te zien is die het gas symboliseert dat vrijkomt bij de productie van synthetische drugs, een andere muur met ingelijste spreuken over ondermijning, een klein spreekkamertje met een kunstwerk aan de muur dat ‘witwassen en kunst' uitbeeldt, een ander kamertje dat van boven tot beneden is behangen met postzegels - ‘de duurste kamer van het pand’ - die zowel de geldstromen symboliseren waarmee ondermijning gepaard gaat als de rol van post- en koeriersdiensten. Peter: “Zo hebben we op een creatieve manier het hele gebouw doordrenkt met ondermijning. Dat hebben we overigens voor een groot deel zelf gedaan: collega’s hebben tijdens hun teamdag of in hun vrije tijd letterlijk de handen uit de mouwen gestoken, spullen op Marktplaats gekocht en zelf de verfkwasten ter hand genomen. Het voelt dan ook echt als ‘ons’ trainingscentrum.”

Themakamers

Naast die zalen en spreekkamertjes die zijn bedoeld voor reguliere trainingen, herbergt het gebouw themakamers waar cursisten aspecten van ondermijning echt kunnen ervaren. Zo is er een ruimte die helemaal in het teken staat van mensenhandel: aan de hand van video’s, verhalen van slachtoffers, geluiden en inrichting krijg je letterlijk een beeld van hoe mensenhandel er in de praktijk uitziet. Via een verborgen toegang kom je vervolgens in een nagebouwd synthetisch drugslab waar je precies kunt zien hoe zo’n lab werkt, welke geluiden daarbij horen en welke spullen er worden gebruikt. Helemaal waarheidsgetrouw nagebouwd. Peter: “En zo hebben we nog meer themakamers waarmee onze cursisten laten zien wat de signalen zijn die kunnen duiden op ondermijnende criminaliteit. Signalen waarover we achteraf in gesprek gaan: in hoeverre kun je wat je hier gezien hebt straks gebruiken in je werk? Natuurlijk, je kunt dat ook uit een boekje halen. Maar met het letterlijk beleven ervan beklijft het beter, zo is onze ervaring.”

Honderden signalen

En dan is er het nagebouwde café, waar de cursisten via een beeldscherm door hun eigen burgemeester aan het werk worden gezet om een bestuurlijke controle te doen. Aan hen de uitdaging om in het café en de verschillende eraan verbonden ruimtes – onder andere ingericht als telefoonwinkel, autoverhuurbedrijf, massagesalon en een bedrijf waar cryptocurrencies worden geproduceerd - de ruim honderd verstopte signalen te herkennen die op zichzelf of in combinatie kunnen duiden op ondermijnende activiteiten. Peter: “Dat gaat van de inrichting van het café tot concrete voorwerpen in de verschillende ruimtes. Een echte experience waarbij de cursisten in contact staan met een control room om gegevens op te vragen ten behoeve hun ‘controle’. Belangrijk is ook de nabespreking over hoe de cursisten de opgedane kennis in praktijk gaan brengen, inhoudelijk én procesmatig. Meer geef ik er niet over weg, ik wil dat de cursisten het zélf ondervinden.”

Aanvragen

Het unieke trainingscentrum mag dan pas net geopend zijn, de aanvragen beginnen binnen te stromen. Peter: “Zo hebben we al politieteams, boa’s en intelligence teams op onze planning staan. Ons uiteindelijke doel is álle medewerkers van ketenpartners in onze regio te trainen op het proces van de aanpak van ondermijning en nog alerter te maken op signalen. Daar doen we het voor!” ♦