Met Blok naar Brussel

Naar Brussel

Op zondag reed ik samen met de directeur-generaal Politieke Zaken (DGPZ), het hoofd van Bureau Politieke Zaken (BPZ) en een van de woordvoerders van de minister naar Brussel. Nadat we aankwamen ontmoetten we de rest van de Nederlandse delegatie voor het vooroverleg. De delegatie bestond, naast de minister, onder andere uit de permanent vertegenwoordiger (PV) en de ambassadeur van het Politiek en Veiligheidscomité (PSC).

Vooroverleg

Voordat ik het wist zat ik dus in Brussel naast de minister van Buitenlandse Zaken! Tijdens het vooroverleg werd het ‘dossier’ besproken, met daarin de onderwerpen die tijdens de Raad worden behandeld. Het team van de minister heeft hier de kans om nog een aantal onderwerpen toe te lichten en de minister vertelt op zijn beurt hoe hij erin staat. Daarnaast kreeg ik nog de kans om mijzelf voor te stellen en een gesprek te voeren met de minister. Om 23:30 uur waren we weer in ons hotel.

Het ontbijt

De volgende dag begon alweer op tijd met een ontbijt om 07:30 uur. Terwijl mijn collega en ik nog aan het ontwaken waren onder het genot van een kop koffie, liep de minister in zijn sportkleding de ontbijtzaal in. Hij vertelde dat hij elke dag voor het begin van zijn werk een rondje hardloopt of fitnest. Het ministerschap is weliswaar een dynamische en drukke baan, maar vergt niet veel lichamelijke inspanning. Op deze manier zorgt de minister ervoor toch fit te blijven.

Naar het Raadsgebouw

Om 08:30 uur vertrok het Haagse team naar het Raadsgebouw. De overige collega’s, inclusief de minister, zouden later volgen. Bij het uitstappen uit de auto stonden de journalisten al klaar om foto’s van ons te maken – ze zouden er later wel achter komen dat er geen minister in onze groep liep. Het gebouw was ontzettend imposant! Bij de ingang stonden de vlaggen van alle EU lidstaten die voor een mooie achtergrond zorgden. Verderop was een fotowand met de EU vlag die kan dienen voor persconferenties. Wij liepen door naar de Nederlandse delegatiekamer, waar delegatieleden tussen de vergadering door kunnen werken. Deze zogenoemde ‘kamer’ bestaat echter uit meerdere kamers, inclusief een ‘woonkamer’ waar de minister bezoek kan ontvangen.

Rondleiding

Voordat de RBZ begon gaf de PV mij een rondleiding door de officiële zaal. In het midden zitten alle ministers in een ovale opstelling met aan het hoofd Federica Mogherini, de Hoge Vertegenwoordiger (HV). Daaromheen zijn nog twee kringen opgesteld waar elke delegatie een aantal adviseurs heeft zitten. Wat ik erg indrukwekkend vond waren alle bovenin geplaatste zalen met glazen wanden voor de tolken. Ministers, adviseurs en mensen in de luisterzaal kunnen de vergadering in elke EU taal tegelijkertijd meeluisteren.

De RBZ

Toen ging het allemaal beginnen! Samen met het hoofd BPZ nam ik plaats in de luisterzaal. Ook hier bevindt zich een ovale opstelling in het midden waar per lidstaat één afgevaardigde plaatsneemt om te notuleren. Daaromheen waren plaatsen gereserveerd voor twee extra ambtenaren uit de delegaties om mee te luisteren. Hier zou ik de komende vijf uur verblijven. De HV opende de vergadering door Frankrijk, maar ook Kroatië, België en Engeland, te feliciteren met de behaalde resultaten op het WK voetbal. Ze noemde het een 'super European final and semi-finals'. Hierna volgden de agendapunten waarbij elke minister, of vervanger van de minister, de kans kreeg om te spreken. Op deze RBZ stonden het Oostelijk Partnerschap (steunprogramma’s met landen aan de oostgrens) en de politieke situatie in Libië centraal. Na afloop hadden de ministers een besloten werklunch, waardoor ik de kans kreeg om nog eens door het gebouw te lopen en het interview voor te bereiden! 

Het interview

Rond 15:00 uur namen de minister en ik plaats in de zogenoemde woonkamer van de Nederlandse delegatie. Hier kreeg ik de kans om een aantal vragen te stellen over zijn RBZ ervaringen. Als eerste vroeg ik natuurlijk of hij bij aankomst direct zijn Franse collega had gefeliciteerd, waarop de minister volmondig 'ja' zei. Ook had hij zijn Kroatische collega gefeliciteerd; de Belgische minister was al tijdens de NAVO-top enkele dagen eerder aan de beurt geweest. Ik vroeg mij af of er altijd van dit soort bilaterale momenten om de agenda heen gepland zijn. De minister legde uit dat dit op twee manieren kan: geplande 'bilats' in de agenda en de “ongeplande chitchats” omdat je elkaar tegen het lijf loopt. 'Het is natuurlijk deels werk en deels ben je ook lotgenoten', verwoordde de minister. 'Wat dynamisch!', dacht ik meteen. Naast de formele vergaderingen, waarin ministers hun landen vertegenwoordigen, zijn zij natuurlijk ook individuen die op een informele manier met elkaar omgaan. Vandaar vroeg ik wat voor invloed het heeft dat de minister altijd naast dezelfde landen – Luxemburg en Slovenië – zit; heeft hij daar een betere of persoonlijkere verstandhouding mee? Hierop antwoordde minister Blok dat je wel eens een praatje maakt, maar dat je elkaar daarbuiten genoeg ziet. Daarbovenop vertelde hij: 'Jean Asselborn uit Luxemburg is de veteraan en is bovendien een gezellige peer!'. Het maakt dus niet veel uit dat je naast dezelfde collega’s zit tijdens raden, maar je buren zijn wel vaak je informele gesprekspartners.

Op de vraag hoe de minister deze specifieke RBZ had ervaren reageerde hij heel positief. De onderwerpen sloten erg aan op de actualiteit en het belang van Europa. Over het Oostelijk Partnerschap zei de minister: 'Ze (landen aan de oostgrens) zijn onderdeel van wat we in de Geïntegreerde Buitenland- en Veiligheidsstrategie de ‘ring van instabiliteit’ noemen. Hier heb ik vooral aandacht gevraagd voor Oekraïne en Moldavië.' Daarnaast vertelde minister Blok over het migratie-aspect van het Libië agendapunt: 'In het Europese debat is dit momenteel misschien wel het belangrijkste onderwerp, waar ook een buitenlandse politieke kant aan zit. Wij gaan over de contacten met de ring van instabiliteit, maar dan aan de zuidflank en de transitlanden, en dat is een combinatie van steunprogramma’s om de oorzaken aan te kunnen pakken, maar ook afspraken over o.a. het terugnemen van migranten die geen asiel kunnen krijgen. Dus dan ben je echt bezig met het onderwerp dat Europa meer dan ooit bezig houdt.'   

Tot slot vroeg ik de minister of hij kort zou kunnen verwoorden wat hij persoonlijk belangrijk vindt aan het maandelijkse samenkomen van alle EU ministers van Buitenlandse Zaken. Vrijwel direct antwoordde hij: 'Ik ben natuurlijk de minister van en voor Nederland, dus ik moet voor Nederlandse belangen opkomen, maar ben vooral effectief als ik dat in Europees verband doe'. Hij legde uit dat het omtrent bijvoorbeeld migratie helpt als je met heel Europa afspraken kan maken over grensbewaking of het ondersteunen van de doorvoerlanden, dan dat Nederland deze afspraken alleen probeert te maken. Uiteraard spreekt Nederland, zowel in bilateraal als in Europees verband, hier ook over met de desbetreffende landen.

Ik bedankte de minister voor het gesprek en vertelde dat ik het heel interessant vond om te zien hoe een RBZ wordt voorbereid en vervolgens op de dag zelf wordt uitgevoerd. Het belang van het coördineren en samenwerken tussen alle EU-landen is mij na deze dagen nog duidelijker geworden. Ik hoop voor jullie na het lezen van mijn blog ook!

P.S. Mocht er enige verwarring heersen over het ambtelijke EU-taalgebruik scrol dan naar beneden voor het RBZ-afkortingenalfabet.