Trident Juncture

Onder lichte miezer verzamelen tientallen wereldleiders zich in Parijs. Samen herdenken zij op 11 november het einde van de Eerste Wereldoorlog. De plechtige ceremonie vormt een welkom moment van internationale verbondenheid in een onrustige wereld.

Zeshonderd kilometer verderop verzamelen tientallen militairen zich in Munster. Zij komen uit tien landen die betrokken waren in diezelfde wereldoorlog. Anders dan een eeuw geleden liggen deze soldaten niet in loopgraven tegenover elkaar, maar zitten zij naast elkaar in een ronkende bus. De bestemming van hun reis is Jorstadmoen. Hun doel is als een team te worden gecertificeerd als hoofdkwartier dat het landcomponent van een grootschalige NAVO-inzet kan aansturen.

Tijdens Trident Juncture oefent de NAVO op basis van een minutieus voorbereid scenario hoe zij zou reageren op een invasie van Noorwegen. In dit scenario heeft de NAVO te maken met het autoritaire 'Murinus' (Latijn voor spin). Murinus is een goed georganiseerde en geavanceerde tegenstander die Noord-Noorwegen heeft bezet en niet van plan is zijn buiten zonder slag of stoot op te geven.

In het eerste deel van de oefening, de live exercise, bracht het bondgenootschap 50.000 militairen op de been. De bondgenoten hebben hiermee waardevolle ervaring opgedaan, want het vergt aardig wat logistiek werk om al die troepen zo snel mogelijk in Noorwegen en volledig operationeel te krijgen. Door 50.000 militairen op de been te brengen heeft het bondgenootschap bovendien de wereld laten zien hoe zij zou kunnen reageren in het geval van een invasie.

Het tweede deel van de oefening bouwt voort op het scenario en is gericht op het optimaal aansturen van die 50.000 militairen. De algemene leiding van de operatie ligt bij het Joint Forces Command in Napels dat verantwoordelijk is voor het integrale land-, lucht- en marine-optreden. 1GNC heeft op zijn beurt de rol om de landcomponent van de operatie aan te sturen.

Het oefenen van een fictieve invasie van Noorwegen klinkt voor de gemiddelde Nederlander al gauw als een ver-van-mijn-bed-show. Recente ontwikkelingen aan de randen van Europa maken echter duidelijk dat de territoriale integriteit van partners onder druk staat. Het is voor het kabinet helder dat onze veiligheid kwetsbaar is. Nederland en zijn bondgenoten moeten zich daarop voorbereiden en Trident Juncture helpt daarbij.

De tijd dat oorlog vooral een militaire aangelegenheid was, is allang voorbij. Technologische ontwikkelingen, de groeiende invloed van (sociale) media en veelvuldig gebruik van non-lineaire of hybride oorlogsvoering hebben het militaire bedrijf veranderd. Mede op basis van ervaringen binnen de NAVO-missie in Afghanistan is 1GNC er daarom op gebrand om geïntegreerd op te treden in conflictsituaties. Zo heeft het hoofdkwartier zowel tijdens de oefening als in de dagelijkse praktijk beschikking over een civiel adviseur (CIVAD), een BZ-functie die momenteel wordt vervuld door Maarten van den Bosch. De CIVAD adviseert de commandant over de praktische invulling van geïntegreerd optreden in conflictsituaties en vormt daarbij de schakel naar BZ. Zo is de CIVAD de spin in het web voor Common Effort, een jaarlijkse oefening gericht op geïntegreerd civiel-militair optreden dat aansluit op politieke doelstellingen van Duitsland en Nederland. Zo zal Common Effort zich de komende drie jaren op de Sahel richten.

Daarnaast besteedt het korps veel aandacht aan civiel-militaire interactie, strategische communicatie en het informatiedomein. Ook is er tijdens oefeningen en operaties volop ruimte voor politiek adviseurs (POLADs) binnen besluitvormingsprocessen. De rol van de POLAD is daarbij om een ander, meer politiek perspectief in te brengen. Zo heeft de POLAD bij 1GNC standaard een stoel aan tafel tijdens het targetting process waarbij het aangrijpen van high value targets, zoals militieleiders, wordt besproken. Samen met de CIVAD en een juridisch adviseur (LEGAD) complementeert de POLAD de expertise van de staf, bijvoorbeeld door onderliggende assumpties te testen of creatieve alternatieven in te brengen. De oefenleiding van Trident Juncture roemt de geïntegreerde besluitvorming in dit proces en heeft besloten de aanpak van 1GNC op te nemen in de NAVO-brede doctrine.

De POLAD moet verder oog houden voor internationale en politieke ontwikkelingen op het strategische niveau, terwijl een groot deel van het hoofdkwartier vooral kijkt naar tactische ontwikkelingen. De opdracht van de POLAD is het hoofdkwartier eraan te herinneren dat de vijand meer is dan een militaire actor die moet worden verslagen. Binnenlandspolitieke, economische of humanitaire overwegingen kunnen weleens op de achtergrond raken als de druk oploopt. 1GNC is zich hier goed van bewust en neemt daarom POLADs mee die automatisch kijken naar dit soort overwegingen.

Het mes snijdt echter aan twee kanten. Want deelname aan een militaire oefening is ook een verrijking voor BZ. Als POLAD krijg je de kans om je twee weken onder te dompelen in een multinationaal hoofdkwartier op oorlogssterkte. Daarmee kan je veel kennis verwerven over het aansturen van grootschalige militaire inzet en de werking van de krijgsmacht. Ook kom je in aanraking met een heel andere vorm van leidinggeven, communiceren en beslissen. Competenties zoals analyseren of adviseren krijgen bovendien een andere dimensie wanneer het gaat om de inzet van soldaten in een oorlogssituatie.

Tegelijkertijd is meedraaien in een militaire oefening ook leerzaam vanwege het contrast dat bestaat tussen Defensie en BZ. Na twee weken is het cliché bevestigd dat de werkcultuur volstrekt anders is. Samenwerking vergt daarom wat aanpassingsvermogen en een horloge dat voorloopt. Het was bijzonder te merken hoeveel rekening er wordt gehouden met augmentees zoals een POLAD. Ook is het leuk te merken hoe geïnteresseerd iedereen is in het werk en het verhaal van Buitenlandse Zaken.

De zee van groenevlekkenpakken kan in het begin wel heel homogeen overkomen, maar niets is minder wat het lijkt. Het is een kwestie van tijd totdat de diverse karakters boven komen drijven. 1GNC lijkt er goed in te slagen om die verschillende mensen op functies te plaatsen die hen op het lijf zijn geschreven. Van rauwdouwers van de genie tot collega’s die in contacten met NGOs moeiteloos de link leggen tussen het militaire en civiele leven: beide bloedgroepen leggen elk op hun manier verbindingen. Daarbij is voor de buitenstaander onduidelijk of de functie het karakter volgt of juist vormt. Ook komt de vraag op of meer diversiteit in de samenstelling van de stafofficieren, bijvoorbeeld qua geslacht, leeftijd en achtergrond, niet tot andere inzichten en nog betere resultaten leidt.

Het devies van het hoofdkwartier is overigens expliciet inclusief. Iedereen heeft vanuit haar of zijn expertise een waardevolle bijdrage te leveren. Ook als je een bril draagt en op de Haagse postzegel werkt. Verantwoordelijkheden zijn met deze benadering heel duidelijk belegd: op basis van de functie staat direct vast wie 'ergens van is' – en wie ook niet. De keerzijde kan dan zijn dat problemen vooral vanuit de eigen rol wordt benaderd. Dat is precies het moment waarop de POLAD een bijdrage kan leveren door zaken te koppelen aan het grotere verhaal.

Aan het einde van de oefening spreekt de evaluator zijn oordeel uit over het functioneren van het hoofdkwartier. Voor de derde keer op rij heeft 1GNC een “excellent” gescoord. Het Korps is daarmee gecertificeerd als de landcomponent voor de NATO Response Force (NRF) in 2019. Mocht de situatie daar om vragen dan staat 1GNC combat ready.

Werk je bij BZ en heb je interesse om vanaf 2019 onderdeel te worden van de vernieuwde POLAD-pool? We zoeken een mix van leeftijden en achtergronden. Tot 31 december kan je je opgeven bij Wouter van de Staaij (DVB/CV) via wouter-vande.staaij@minbuza.nl onder vermelding van relevante ervaring.

Voor meer informatie over 1GNC kan je terecht bij Maarten van den Bosch via Maarten-vanden.Bosch@minbuza.nl.