Tekst Sam van Damme en Jessica van der Werf
Foto Jenny van der Werf & Dar Sila
Op 14 en 15 mei vond in Brussel de Raad Buitenlandse Zaken plaats waar de ministers van Buitenlandse Zaken van de EU bij elkaar komen om te spreken over internationale thema’s. Op 14 mei vergaderden de EU-ministers ook met de ministers van de G5-Sahel. De in 2014 opgerichte G5-Sahel is een initiatief van de landen Burkina Faso, Mali, Mauritanië, Niger en Tsjaad om de samenwerking tussen de landen op het gebied van veiligheid, economische ontwikkelingen en goed bestuur te bevorderen. In juli 2017 lanceerde de G5-Sahel een regionale troepenmacht om de toenemende onveiligheid in de grensregio’s aan te pakken. Onder andere door de bestrijding van terrorisme en grensoverschrijdende criminaliteit draagt de G5-troepenmacht bij aan de stabilisatie van de Sahel en verbetert de veiligheid voor de bevolking in de grensregio’s. De Europese Unie ondersteunt de G5-Sahel in het oprichten van de troepenmacht. In dit artikel zoomen we in hoe de EU dat aanpakt. Jessica van der Werf werkt vanuit de politie bij de Regionale Coördinatie Cel van de EU in Bamako, Mali. In dit artikel vertelt Jessica over haar werk en ervaringen in de regio.
Leestijd: 5 minuten
"De Regionale Coördinatie Cel is gericht op het versterken van de grensoverschrijdende samenwerking op het gebied van veiligheid in de Sahel regio. De cel richt zich op twee veiligheidspijlers: interne veiligheid (zoals de politie) en defensie. Het combineren van deze twee pijlers, en het feit dat ik en mijn collega’s door de hele G5-Sahel worden ingezet, maakt deze EU-actie uniek in haar soort. Ik ben sinds september 2017 teamleider interne veiligheid, en samen met een Franse generaal als evenknie voor defensie, voeren wij het management over ons team van experts, die vertegenwoordigd zijn in elk land van de G5-Sahel."
"Het eerste mandaat van de Regionale Coördinatie Cel was om voorstellen te doen hoe de EU de G5-Sahel het beste zou kunnen ondersteunen. Onze eerste taak was een diepgaand inzicht te krijgen van de capaciteiten van de veiligheidstroepen van de individuele G5 landen en hun regionaal samengestelde G5 troepenmacht. Hier kwamen hele simpele vragen naar boven zoals: wat hebben de politie en de krijgsmachten van de vijf landen aan spullen en materieel? Wat voor soort materieel hebben ze nodig om beter te kunnen werken om terrorisme tegen te gaan? Hebben ze wel dezelfde communicatieapparatuur zodat ze met elkaar kunnen communiceren? Maar ook meer ingewikkelde vraagstukken over goed bestuur en politiek-culturele dimensies zijn meegenomen in de analyse. Daar waar in Europa transparantie en democratische controle fundamenteel en gemeengoed zijn, is de aansturing van veiligheidstroepen in de G5-Sahel een veel complexere zaak. Tegelijkertijd was het van belang om een zo volledig mogelijk overzicht te krijgen van lopende internationale steun in de regio. Op basis van een grondige analyse van deze twee elementen, waren we in staat om met voorstellen te komen hoe de EU met aanvullende steun van meerwaarde zou kunnen zijn in het versterken van de G5-Sahel om terrorisme en georganiseerde criminaliteit beter tegen te kunnen gaan. De aanbevelingen betroffen niet alleen technische mankementen, maar er is ook rekening gehouden met factoren zoals de snel slechter wordende veiligheidssituatie. In 2018 is immers, naast het toenemende geweld in de centrale regio in Mali, ook de veiligheidssituatie in Burkina Faso ernstig verslechterd, terwijl Tsjaad in toenemende mate te maken krijgt met de instabiliteit in Libië en Soedan."
Na het opleveren van een 600 pagina’s dikke analyse en veel vergaderingen in Brussel, is het startsein gegeven voor de tweede fase van de Regionale Coördinatie Cel. Vanaf 1 juni 2019 wordt de RCC (Regionale Coördinatie Cel) omgevormd tot de RACC (Regionale Advies en Coördinatie Cel) en zal de EU meer een adviserende rol naar de G5-Sahel innemen. Om deze adviesrol vorm te geven verhuist het centrale team van het RACC van Bamako naar Nouakchott, Mauritanië, waar het secretariaat van de G5-Sahel is gehuisvest. Er worden nu experts geworven om de G5-Sahel te helpen bij het ontwikkelen van regionale strategieën op het gebied van mensenrechten, training, inlichtingen en internationale politiesamenwerking. Ook blijven experts in de vijf landen de G5-landen ondersteunen met advies en het signaleren van mogelijkheden voor aanvullende EU-steun.
De RCC heeft sinds de start samen met de reeds aanwezige missies in Mali (EUCAP Sahel Mali, EUTM Mali) en Niger (EUCAP Niger) regionale trainingen voor de G5-Sahel georganiseerd. Daar waar de missies eerst alleen trainingen konden geven in resp. Mali en Niger, werd met de komst van RCC de mogelijkheid gecreëerd om ook de andere G5 Sahel landen te laten profiteren van de EU-trainingen in de regio. Zo zijn er trainingen gegeven over mensenrechten, forensische opsporing en criminele inlichtingen. Hoewel deze trainingen technisch van aard zijn, hebben ze de deelnemers van de vijf landen ook in de gelegenheid gesteld een regionaal netwerk te vormen, dat ook na de trainingen zorgt voor uitwisselen van ervaringen en zelfs operationele informatie.
Met het ingaan van de nieuwe fase van deze regionalisering van EU activiteiten in de Sahel krijgen de EU missies de mogelijkheid om uitgebreidere trainings- en advies activiteiten te organiseren door de gehele G5-regio.
Naast een adviserende rol vervult de RCC ook een belangrijke coördinatietaak van alle EU-activiteiten in de G5-Sahel. De coördinatie-rol wordt gekenmerkt door het continue actueel houden van het overzicht van lopende projecten waarmee de verschillende veiligheidstroepen ondersteund worden in de vijf landen, met het doel zoveel mogelijk complementariteit tussen de verschillende EU acties en met andere donoren te faciliteren en overlap tussen deze initiatieven te voorkomen.
Wil je meer lezen over de G5 Sahel, lees dan hier een eerder artikel in de Veiligheidsdiplomaat. Wil je meer weten over het werk van de missies EUCAP Sahel Mali en EUCAP Sahel Niger, klik dan op de linkjes voor artikelen over deze missies.
Wil je net als Jessica als Nederlander in een civiele missie werken? Kijk dan op de website van de civiele missie pool of neem contact op met de Directie Veiligheidsbeleid door een e-mail te sturen naar dvb-cv@minbuza.nl.
