Fietsmissie Hoger Onderwijs: 10 procent fietsers erbij

Een van de sleutels van het succes van de Radboud Universiteit is de goede samenwerking met lokale en regionale partners, zegt Marije Klomp, die pre-corona steevast per fiets ("ik woon dicht bij de campus") naar de universiteit reisde. De universiteit is op de Nijmeegse campus Heyendaal al jarenlang bezig met het aantrekkelijker maken van fietsen, gezamenlijk met Radboudumc, de Hogeschool Arnhem Nijmegen (HAN), OV-leveranciers en overheden. Zo hebben gemeente en provincie diverse snelfietsroutes aangelegd met campus Heyendaal als knooppunt.

Om te voorkomen dat alle universiteiten het wiel opnieuw uitvinden, werd de Fietsmissie Hoger Onderwijs in het leven geroepen. Klomp: “Vanwege corona zijn universiteiten en hogescholen nu natuurlijk nauwelijks toegankelijk voor studenten en medewerkers, maar we kunnen wel voorbereidingen treffen voor de periode als we weer wel naar de universiteit mogen. Als Hoger Onderwijs willen we dus anticiperen op het vervoer na corona.”

Inspanningsverplichting

De Fietsmissie Hoger Onderwijs, die eind 2020 formeel is bekrachtigd door staatssecretaris Van Veldhoven, kent een inspanningsverplichting. Klomp: “Iedere deelnemer heeft als streven tien procent meer medewerkers op de fiets te krijgen dan bij de startdatum. De meeste universiteiten en hogescholen hebben al hun eigen regelingen, bijvoorbeeld fietsvergoedingen en douches, iedereen is er op de eigen manier mee bezig. We hebben nu één keer overleg gehad met de deelnemers aan de Fietsmissie, en dan merk je al dat er nieuwe ideeën loskomen. Zo werd er vanuit de Universiteit van Amsterdam (UvA) geopperd om de onderwijskennis over duurzaam reizen die we hebben in Nederland over fietsen, te bundelen in een fietsopleiding en daarmee ook de fietspromotie wereldwijd sterker aan te zetten.”

Mobiliteitsmix

Een van de gebieden waarop de Nederlandse onderwijsinstellingen volgens Klomp nog winst kunnen boeken is meer aandacht voor de mobiliteitsmix. Ook de RU is daarmee bezig. Klomp: “We willen allerlei combinaties van vervoer mogelijk maken. Een voorbeeld: je komt op je eigen fiets naar de campus, maar je hebt later op de dag ook een zakelijke afspraak op een locatie waar nauwelijks openbaar vervoer is. Dan zou je een elektrische deelauto kunnen gebruiken die hier op de campus klaarstaat. De Fietsmissie richt zich dus niet alleen op medewerkers die de hele woon-werkafstand op de fiets afleggen, maar ook op de medewerkers die met de fiets naar het trein- of busstation gaan.”

Klomp voorziet daarbij pilots met Mobility as a Service (MaaS)-concepten, waarbij combinaties van fiets, openbaar vervoer en ander vervoer de gebruiker moeten laten zien dat het bijna altijd mogelijk is om duurzame keuzes te maken.” De geleerde lessen kunnen wellicht ook bijdragen aan een stijgend percentage studenten dat per fiets naar de RU reist.

Binnenstad

Bij de Fietsmissie Hoger Onderwijs is het nadrukkelijk niet de bedoeling dat universiteiten en hogescholen het mobiliteitsplan van elkaar klakkeloos kopiëren, volgens Klomp. De deelnemers hebben immers al hun bestaande mobiliteitsplannen en zijn qua beginsituatie en locatie divers: het maakt bijvoorbeeld nogal verschil of de campus in de binnenstad ligt of een stuk erbuiten. “Wat ons bindt, is dat iedereen erg bezig is met duurzaamheid; het is ook nadrukkelijk de bedoeling om elkaar te inspireren.”

E-bike probeerweken

Een van de voorbeelden die Radboud Universiteit kan voorleggen is het starten met ‘e-bike probeerweken’ voor 300 medewerkers die een elektrische fietsen wilden testen. “Na die probeerweken heeft maar liefst 40 procent van de deelnemers een e-bike aangeschaft, dat was dus een maatregel die hier heel goed werkte.”

Spitsdrukte spreiden door rooster aan te passen

Ook in een ander opzicht kan RU dienen als voorbeeld. De Radboud Universiteit en de Hogeschool Arnhem Nijmegen trokken samen op bij een roosterwijziging om de spitsdrukte te spreiden. Door het verschuiven van lestijden met een kwartier (8.30 uur beginnen in plaats van 8.45 uur) kwam er meer ruimte in het openbaar vervoer. Bovendien verminderen de fietsfiles richting de universiteit. Klomp: “Voorheen was het echt heel druk richting de campus. Met die roosteraanpassing laten we zien dat je met een op het oog simpele maatregel toch veel kunt bereiken.”

Door de coronamaatregelen is nu alles – tijdelijk – anders. Aan het vervoersbeleid en de wensenlijstjes voor de toekomst wordt echter wel verder gewerkt, zegt Klomp. En soms zijn dat kleine voorbeelden, die toch impact kunnen hebben. “We hebben in het verleden al eens fietslessen gegeven aan buitenlandse studenten, die nu nogal eens schrikken van ons drukke fietsverkeer. In samenwerking met het Radboud Sportcentrum willen we die lessen na ‘corona’ graag weer hervatten.”