Tekst Charlotte van den Berg
Foto Nico Alsemgeest
Twee van de drie leidinggevenden die kans maakten op de titel ‘overheidsmanager van het jaar’ werken voor Justitie en Veiligheid. JenV Magazine sprak Emine Özyenici en Rob Keet over wat zij belangrijk vinden, hoe ze werken en waarom verbinding maken in hun vak zo belangrijk is. “Als ik aan verbinding denk, denk ik vooral aan respect.”
Winnares
De jury riep Özyenici eind november uit tot overheidsmanager van het jaar: "In deze tijd van constant verdergaande digitalisering wordt het steeds belangrijker om als overheid goed te kunnen opereren in de informatiemaatschappij. Dit vergt aanpassingsvermogen, de rol van Özyenici en haar team hierin is van groot belang (…) De jury is onder de indruk van de authentieke leiderschapsstijl van Özyenici en haar vermogen om partijen met verschillende belangen te overtuigen van het gezamenlijk belang. Özyenici is daarmee een rolmodel voor huidige en toekomstige leidinggevenden." De derde finalist was Desirée Curfs, directeur participatiebedrijf Stroomopwaarts van Maassluis, Schiedam en Vlaardingen.
Zoek de verschillen. Of de overeenkomsten: Keet werkt vanaf het begin van zijn loopbaan - 38 jaar terug - voor de politie, Özyenici zette haar eerste stappen binnen JenV zo’n vijftien jaar geleden, ook bij de politie. Zij groeide door binnen de bedrijfsvoering, hij binnen de recherche. Nu werkt Özyenici voor het ministerie van Justitie en Veiligheid en Keet voor de regionale en landelijke politie.
Özyenici is voor deze overheidsaward genomineerd omdat zij ‘als inspirator haar expertise, creativiteit en enthousiasme’ inzet om tot oplossingen te komen. Keet omdat hij ‘bevolking, wetenschap en media jarenlang op de juiste wijze wist te betrekken bij de opsporing van verdachten’, in het bijzonder die van de persoon die betrokken was bij de dood van Milica van Doorn.
Huiswerk
Keet en Özyenici komen beiden uit een gezin waarin het belangrijk was je verantwoordelijkheid te nemen. “En toch, toen ik op de middelbare school zat maakten mijn ouders zich weleens zorgen over me; ik maakte mijn huiswerk nooit”, memoreert Keet. “Een opdracht die ik wel braaf uitvoerde, was iemand interviewen over zijn beroepskeuze. Die man sprak zo boeiend en trots over z’n werk bij de politie, dat ik dacht: ‘dit is het’. Ik was 17 jaar toen ik bij de politie begon. Ik heb sindsdien nooit meer moeite gehad om mijn huiswerk te doen.”
Özyenici begon haar loopbaan na een studie bedrijfseconomie bij een groot commercieel adviesbureau. “Na acht jaar bedrijfsleven dacht ik: ik gooi het over een andere boeg, ik wil meer doen voor de maatschappij. Precies toen zag ik een vacature bij de politie. Ze zochten een afdelingshoofd bedrijfsvoering. Daar kon ik mijn ervaring als adviseur inzetten op een maatschappelijk relevante plek.”
Luisteren
Özyenici en Keet worden door de jury geprezen omdat ze goed zijn in het verbinden van mensen. “Als ik aan verbinding denk, denk ik vooral aan respect”, zegt Özyenici. “Respect toon je door goed te luisteren, rekening te houden met elkaar, in gesprek te blijven. Dat kan ik als leidinggevende op allerlei manieren toepassen, in personeelsgesprekken of tijdens grote vergaderingen. Lukt iets niet, haalt iemand een deadline niet? Dan zoek ik die collega op - persoonlijk hè, niet per e-mail – om vragen te stellen: ‘Waarom is het niet gelukt? Kan ik je helpen, wat heb je nodig?’, vraag ik dan. Luisteren dus. En ik geef ruimte. Want digitalisering vraagt er om dat je nieuwe dingen kan proberen. Dat lukt alleen als collega’s ruimte voelen om het anders – en soms fout – te doen.”
Özyenici: “In mijn jeugd heb ik geleerd om tegenstellingen te overbruggen. Mijn moeder is Nederlands, mijn vader Turks. Mijn ouders, mijn opa’s en oma’s; ze hadden allerlei dingen anders meegekregen vanuit hun eigen cultuur. Je moet dan als kind wel in een soort verbindstand staan om je senang te voelen. Zo zag ik dat je, zolang je blijft praten, standpunten kunt blijven uitwisselen. Dat je elkaar moet laten uitpraten. En dat je met elkaar in gesprek moet gaan zonder onderwerpen zwart-wit te bezien. Moeilijke vraagstukken zitten in het grijze vlak en daar, in de nuance, vind je elkaar. Dat verbinden, bijvoorbeeld tussen techneuten en beleidsmakers, heb ik meegekregen van thuis. Mij wordt vaak gevraagd, kan je niet wat stelliger zijn? Nee, er zijn al genoeg mensen stellig.”
'Ik zag dat je, zolang je blijft praten, standpunten kunt blijven uitwisselen. Dat je elkaar moet laten uitpraten. En dat je met elkaar in gesprek moet gaan zonder onderwerpen zwart-wit te zien.'
Uitleg
“Op eieren lopen voor gevorderden, zo heb ik mijn werk wel eens genoemd”, grijnst Keet. “Ik heb met heel veel verschillende mensen te maken die op verschillende momenten bijdragen aan het proces; wetenschappers, data-analisten en rechercheurs. Ze hebben allemaal een andere doelstelling en een andere snelheid van werken. Leiderschap is zorgen dat je iedereen met elkaar verbindt, zodat we het lange doordenken van de één kunnen gebruiken voor het snelle actiewerk van de ander.”
“Je hoopt altijd dat doordat je dingen goed uitlegt, iedereen zich er in kan vinden”, vervolgt Keet. “Je geeft die uitleg continu, zodat je het elkaar niet meer hoeft uit te leggen op het moment dat het spannend wordt. Bijvoorbeeld bij een acute ontvoeringszaak, dan moet je handelen en is voor overleg of uitleg geen tijd. Dat vraagt dan om een andere manier van leidinggeven, omdat dan elke seconde telt. Dan moet je wel achteraf tijd voor maken en het er over hebben. Dan kan, omdat je dan al in je team hebt geïnvesteerd zodat ze weten dat overleg wel bij jou past, maar dat we nou eenmaal een vak hebben waarin het niet altijd kan.”
Özyenici: “Mensen zeggen wel eens: bij jou gaat nooit iets fout, het gaat je allemaal zo makkelijk af. Ik denk dan: wacht even, want ik ben de moeilijkheden vóór geweest. Door te zorgen dat ik op tijd met mensen in gesprek ging. En als het toch misgaat, probeer ik ervan te leren. Ik heb geen makkelijke klus. Ik doe het anders. Binnen JenV samen met elkaar onze neuzen dezelfde kant op krijgen, dat is zo veel sterker dan in je eentje groepen proberen weg te trekken naar een andere plek.”
Keet: “In de zaak van Milica van Doorn kwamen verschillende werelden samen. Belangen van politie, van justitie, van het openbaar bestuur, de burgemeester en de buurt. Wat wordt de rol van de media? Het was in dat onderzoek mijn taak om iedereen achter het gedeelde belang te krijgen: het oplossen van de zaak met elkaar. Dat doe je door zaken zo veel mogelijk uit te leggen, juist aan de buurtbewoners en de media. Ik heb nog nooit gehad dat het verbinden zo in het ultieme bij elkaar kwam.”
Impact
Zowel Keet als Özyenici zien zichzelf nog bij de overheid blijven werken: “De rest van mijn carrière”, zegt Özyenici beslist, “vanwege de maatschappelijke relevantie van de overheid. Ik wil me inzetten voor mens-tot-mens beroepen waar je impact hebt op het welzijn en het leven van een persoon. Onze digitale systemen die politieagenten en andere collega’s binnen justitie in hun werk ondersteunen, zijn van levensbelang.”
“Ik voel vandaag nog net zo veel passie voor m’n werk als op dag 1”, besluit Keet. “Omdat ik altijd het gevoel heb dat het er toe doet wat ik doe. Ik vind dat nog steeds een geschenk. Ik hoop nu de rust te kunnen vinden om wat meer verdieping te zoeken. Het past ook goed in de fase van mijn carrière. Als ik mijn leven over zou doen, zou ik weer naar de politie gaan. Hoe waardevol is dat, dat je dat kan zeggen?”
