Tekst Simone Leeuwenkamp
Foto Valerie Kuypers (hoofdfoto) en Martijn Beekman
De minister van Justitie en Veiligheid stapte op een rijdende sneltrein. In recordtijd moest ze op de hoogte zijn, een mening hebben en beslissingen nemen. Hoe gaat ze om met die werkdruk? Wat en wie zijn haar inspiratiebronnen? En wat drijft haar?
“Toen Mark Rutte mij belde voor de functie van minister van Justitie en Veiligheid, heb ik geen moment getwijfeld. Ik kan me oprecht niet voorstellen wat nog mooier is, dan je elke dag in te zetten voor de mensen die voor onze veiligheid zorgen. Politieagenten en handhavers maar ook mensen die zich op de achtergrond met beleid bezighouden; zij werken dag en nacht om ons veilig te houden. Mijn taak is om ervoor te zorgen dat zíj hun werk goed kunnen doen. Ik vind het ontzettend eervol om dat te mogen doen. Veiligheid is de kern van alles wat we hebben.”
“Ik ben nu bijna drie maanden geleden begonnen en inmiddels lijkt het alsof ik dit werk al járen doe. Dat zegt misschien ook wel iets over de hoeveelheid aan onderwerpen die op een dag langs komen. Van politiewerk tot BOA’s, van de aanpak van georganiseerde criminaliteit tot cybercrime en terrorisme. Ontzettend breed. En dan heb ik nog niet eens corona genoemd, wat in het begin de nadruk had. Inmiddels is daar de aanpak van de opvang van Oekraïense vluchtelingen voor in de plaats gekomen.”
Betrokkenheid
“Wat me opvalt is hoe ongelooflijk betrokken alle ambtenaren zijn. Hoe ze middenin de samenleving staan en keihard werken om ervoor te zorgen dat alles wat vanuit de politiek wordt bedacht en vanuit de samenleving nodig is, op een goede manier in beleid en degelijke wetten wordt neergelegd. De rechtstaat wordt hier echt gekoesterd.”
Vooroordeel
“Ik denk dat over JenV en haar ambtenaren het vooroordeel bestaat dat we naar binnen gekeerd zijn. Dat we in kokertjes werken en eigenlijk niet doorhebben wat er in de ‘echte wereld’ gebeurt. Het tegendeel is waar. Ik kom alleen maar ambtenaren tegen die middenin de samenleving staan, daar de geluiden ophalen, pro-actief zaken agenderen en meedenken over hoe dingen beter kunnen. Het is een enorm dynamische en lerende organisatie.”
Werkbezoeken
“Een van de leukste onderdelen van mijn werk is werkbezoeken afleggen. Op pad met de politie en handhavers. Zien hoe zij in de praktijk werken, de passie voelen die zij voor hun werk hebben. En ook belangrijk: ophalen wat zij van mij nodig hebben. Ik hoop daar de komende tijd mee door te kunnen gaan.”
De werkdruk
“Als het gaat over de werkdruk; die is enorm. Ik werk 12 tot 14 uur per dag, inclusief de weekenden. Er blijft weinig privé-tijd over. Maar tegelijkertijd: zo voelt het niet, omdat ik iets doe wat ik geweldig mooi vind. Er is ook druk van de omgeving; iedereen kijkt mee en vindt er iets van. Daar kan ik vaak wel tegen, maar ook niet altijd. De mensen om mij heen helpen me daarin de balans te vinden, waaronder mijn fantastische man en mijn lieve hond. Veel van mijn vrienden en familie volgen wel wat ik doe, maar hebben eigenlijk niets met politiek. Voor mij is dat heel gezond, een beetje afstand tot die Haagse bubbel. Want het is niet die ‘bubbel’ waar we het voor doen, het zijn de mensen die we voor ogen moeten houden. Mijn omgeving helpt me daarbij, zij houden me met beide benen op de grond.”
Inspiratiebronnen
“Er zijn voor mij veel personen uit het verleden die mij inspireren. Misschien is de term ‘uit het verleden’ hier niet helemaal van toepassing, want deze inspirerende dame is nog steeds superactief. En dan heb ik het over Neelie Kroes. Zij is een groot voorbeeld voor mij, zij heeft altijd het verschil gemaakt. Ook nu nog – op respectabele leeftijd – blijft zij het contact met jongeren houden en trends signaleren. En dan belt ze ook: ‘Zien jullie dit wel? Jullie moeten hier op ingaan, daar naar kijken.’ En ze heeft altijd gelijk. Zo betrokken, authentiek en inspirerend, echt een topwijf.”
“Mijn grootste inspiratiebron zijn de mensen om mij heen. En dan te beginnen bij mijn ouders. Toen zij jong waren hadden ze het goed. Ze studeerden, hadden een prima leven in Turkije. Maar ze zagen om zich heen dat anderen dat niet hadden. Ze besloten daartegen in opstand te komen. Ze maakten pamfletten, deden mee aan demonstraties om gelijke rechten te eisen voor anderen, zoals Koerden, vrouwen en LHBTQ’ers. Dat werd hen door het Turkse regime destijds niet in dank afgenomen. Vrienden van hen verdwenen een voor een in de gevangenis. Zij wisten dat zij de volgenden zouden zijn. Uiteindelijk hebben ze daardoor alles achtergelaten en zijn naar Nederland gevlucht, met twee kleine kinderen. Zij zijn echt een voorbeeld voor mij; van niets weer iets opbouwen. Waarom zou ik me dan niet door moeilijke omstandigheden kunnen werken?”
Besluiten
“Als ik voor een moeilijk besluit sta, neem ik daarvoor mijn tijd. In ons vak is het erg aantrekkelijk om ergens snel een mening over te hebben en dat wordt vaak ook verwacht. Maar als het gaat om grote, ingewikkelde beslissingen en als ik het gewoon nog niet zeker weet, heb ik geleerd dat te zeggen en er de tijd voor te nemen. Er goed over nadenken, breed om input vragen, soms om een frisse blik van buitenaf. En ik blijf altijd eerlijk over dilemma’s, ik zal uitleggen hoe een besluit tot stand is gekomen.”
Tevreden
“Ik kijk straks aan het einde van mijn ministerschap tevreden terug als mensen denken: ‘Zij zat daar voor míj en zij heeft zich ingezet voor mijn vrijheid en mijn veiligheid. Ze heeft dat naar eer en geweten gedaan en heeft zich elke dag laten gelden.”