In Nederland verspillen we jaarlijks 2 miljard kilo voedsel. Dat verlies gaat omlaag, maar het gaat nog te langzaam. Het nieuwe kabinet moet daarom de strijd tegen voedselverspilling centraal op zijn agenda zetten. Dat vindt de stichting Samen tegen Voedselverspilling.
De stichting Samen Tegen Voedselverspilling werkt met bedrijven uit de hele voedselketen, kennisinstellingen, maatschappelijke organisaties en overheden aan een integrale agenda om 1 miljard kilo grondstoffen binnen de voedselketen te behouden. De dragende organisaties zijn onder meer Wageningen UR, Rabobank, ministerie van LNV en provincie Noord-Brabant. Inmiddels zijn bijna negentig partijen aangesloten, waaronder veel bedrijven uit de voedselketen.
Positieve impact
In een recente brief aan politiek Den Haag constateert de stichting dat beter omgaan met voedsel en behoud van grondstoffen geen politieke kleur heeft. “Minder verlies leidt voor iedereen tot positieve impact, zowel vanuit economisch, sociaal als klimaat-perspectief.”
Daarom is het goed als voorkomen van verspilling integraal onderdeel wordt van de transitie naar een duurzamer voedselsysteem, schrijft de stichting. “Zo boeken we op alle beleidsterreinen pure winst: een veerkrachtige en circulaire economie, de klimaatagenda, de toekomstbestendigheid van onze landbouw, het innovatiebeleid, de Europese en nationale eiwitstrategie en de sociale agenda, ofwel genoeg goed voedsel voor alle Nederlanders.”
Monitoring van verliezen
Samen tegen Voedselverspilling is eind 2018 opgericht, vooral om ketenpartijen te stimuleren de verliezen terug te dringen. Naast monitoring van de precieze verliezen in de keten om gericht actie te kunnen ondernemen, organiseert de stichting consumentencampagnes en bevordert innovaties.
Voorbeelden van zulke innovaties zijn de ontwikkeling van een dynamische houdbaarheidsindicator op verpakkingen en de opzet van samenwerking tussen bedrijven om reststromen te verwerken tot diervoer. Dit jaar opent de stichting het Circular Food Center in de Brabantse gemeente Meierijstad: een kenniscentrum met innovaties op het gebied van verspillingsvrije voedselketens.
Aanpassing van regelgeving
Consumenten en bedrijven (supermarkten, catering, voedselverwerking) kunnen veel doen, maar ook de overheid is aan zet. In eerdergenoemde brief pleit Samen tegen Voedselverspilling voor aanpassing van regels die het terugdringen van verspilling belemmeren. Enkele voorbeelden:
- richt het Europese landbouwbeleid zo in dat geen overproductie ontstaat;
- geef financiële prikkels om doordraaien van onverkochte producten tegen te gaan;
- pas EU-wetgeving aan zodat meer reststromen verwerkt worden in diervoeding;
- maak smart sensortechnologie mogelijk voor flexibele houdbaarheidsaanduiding.
Deze voorstellen voor aanpassing van regelgeving had de stichting overigens al eerder gedaan. LNV nam die voorstellen in 2020 over. Realisering vraagt een lange adem en inzet van het hele kabinet. Vandaar dat het samenwerkingsverband deze voorstellen nogmaals onder de aandacht brengt.
Huishoudens en supermarkten op koers
Volgens directeur Toine Timmermans van Samen tegen Voedselverspilling is de verspilling in huishoudens afgelopen zes jaar met 29% teruggedrongen. Doel is 50% minder verlies in de periode 2015 – 2030, overeenkomstig Sustainable Development Goal 12.3. Die halvering geldt voor de hele keten. “Wat de consumenten betreft zitten we goed op koers, net zoals de supermarkten. Met hun monitoring en gerichte maatregelen loopt de Nederlandse retail voorop in Europa.”
Koplopers
Nederland hoort wereldwijd tot de koplopers als het gaat om maatregelen tegen voedselverspilling en de resultaten die daarmee worden bereikt, zegt Timmermans. In zijn top-5 staan, naast Nederland, Noorwegen, Denemarken, het VK en Australië. De VS zet ook flinke stappen vooruit.
'Het voedselaanbod moet bijvoorbeeld beter worden afgestemd op de vraag. Dat stimuleert echt om maatregelen te nemen tegen verliezen in de keten'
Systemische aanpak
De bereikte successen in Nederland komen voort uit de systemische aanpak van het probleem. “In Samen tegen Voedselverspilling zijn alle ketenpartijen actief, inclusief overheid en maatschappelijke organisaties. Met zo’n gebundelde aanpak kun je meters maken. We zijn er overigens nog lang niet, ook niet in Nederland. Vandaar onze brief aan politiek Den Haag. Het voedselaanbod moet bijvoorbeeld beter worden afgestemd op de vraag. Dat stimuleert echt om maatregelen te nemen tegen verliezen in de keten.”
Inzet landbouwattachénetwerk
Volgens Timmermans kunnen de landbouwteams op de Nederlandse ambassades initiatieven nemen om ketenverliezen in hun werkgebied tegen te gaan. “Zeker in de opkomende landen in Afrika, Azië en Zuid-Amerika. In zulke landen is het belangrijk om publieke en private partijen om tafel te krijgen in zogeheten coalitions of the willing. Landbouwraden kunnen daarbij een belangrijke rol spelen, want zij hebben vaak goede contacten met ketenpartijen.”
