.

'Zeg gewoon hallo'

Hoe groot is het eenzaamheidsprobleem in Nederland?

“Onder ouderen is het probleem groot; iets meer dan de helft van de 75-plussers zegt zich eenzaam te voelen. Dat is toch een aanzienlijk percentage. Maar het zijn niet alleen de ouderen; onderzoek wijst uit dat 10 procent van alle Nederlanders kampt met sterke gevoelens van eenzaamheid. Ook dat is geen gering aantal.”

Heeft corona het probleem vergroot?

“Absoluut. Maatregelen als afstand houden, thuisblijven en niet afspreken, zijn natuurlijk niet gunstig voor mensen die daar juist behoefte aan hebben. En door corona werden een hoop activiteiten afgelast, bijvoorbeeld koffie- en knutselochtenden, waardoor sommige agenda’s nog leger werden dan ze al waren.”

Wat gebeurt er om eenzaamheid aan te pakken?

“Eenzaamheid gaat om mensen. Individuen. De oplossing ligt dus ook dichtbij de mensen. VWS stimuleert met het actieprogramma Eén tegen Eenzaamheid  samenwerking tussen verschillende partijen op landelijk en lokaal niveau. Vooral om eenzaamheid te signaleren en mensen snel de hulp te bieden die ze nodig hebben. Zo kan een postbode of een kapper een cruciale rol spelen bij het signaleren van eenzaamheid.”

Wanneer is iemand eenzaam?

“Eenzaamheid is je niet verbonden voelen. Je ervaart een gemis aan een hechte, emotionele band met anderen. Of je hebt minder contact met andere mensen dan je wenst. Er bestaan verschillende ‘soorten’ eenzaamheid. Sociaal of emotioneel, maar soms kan het gevoel geen nut te hebben ook eenzaamheidsgevoelens oproepen.”

Zijn er bepaalde factoren die het risico op eenzaamheid vergroten?

“Maak je geen illusie: iedereen kan eenzaam worden. Maar het gebeurt niet van de ene op de andere dag. Vaak gaat er een levensveranderende gebeurtenis aan vooraf. Denk aan een scheiding, ziekte, faillissement of ontslag. Allemaal zaken die eenzaamheid in de hand kunnen werken. Armoede is ook een belangrijke factor. Door gebrek aan geld is het vaak niet mogelijk om deel te nemen aan activiteiten buitenshuis, maar ook mensen thuis uitnodigen voor koffie of een etentje zit er niet in. Eenzaamheid ligt dan al snel op de loer.”

Kun je eenzaamheid ergens aan herkennen?

“Oei, dat is een lastige vraag. Natuurlijk zijn er wel signalen van eenzaamheid. Maar als iemand die kenmerken vertoont, betekent dat natuurlijk niet automatisch dat iemand zich ook echt eenzaam voelt. Je kunt niet zeggen: hij zegt nooit gedag, hij zal wel eenzaam zijn. Het is een beetje een kwestie van gevoel. En ik denk dat de meeste mensen eenzaamheid wel aanvoelen.”

Wat kun je doen als je het vermoeden hebt dat iemand eenzaam is?

“Iemand gewoon aanspreken. Hallo zeggen. Daar begint het mee. Mensen die vereenzamen, kunnen in een negatieve spiraal komen waardoor het steeds moeilijker wordt er zelf uit te komen. Een klein gebaar, zoals het starten van een gesprekje, kan een begin zijn om die spiraal te doorbreken.”

Waarom wordt er een Week tegen Eenzaamheid georganiseerd?

“Vooral om het probleem de aandacht te geven die het nodig heeft, en mensen te laten zien dat ook zíj iets tegen eenzaamheid kunnen doen. Niet eenmalig, maar structureel. Want eenzaamheid gaat niet weg door één keer per jaar de telefoon te pakken of een praatje te maken. Het gaat om duurzame relaties opbouwen. Dat kan op veel verschillende manieren en het hoeft echt niet ingewikkeld te zijn. Dat laten activiteiten in deze week zien.”

Kunnen VWS’ers ook iets doen tegen eenzaamheid?

“Zeker! Veel ouderen verliezen contact met hun kinderen en kleinkinderen doordat ze bijvoorbeeld niet actief zijn op sociale media. Met Omapost kun je binnen een paar muisklikken een fysieke kaart naar je opa of oma sturen, of iemand anders natuurlijk. Normaal gesproken betaal je hiervoor, maar VWS’ers kunnen in de Week tegen Eenzaamheid gratis Omapost versturen. Ik zou iedereen willen oproepen dit te doen. In die week, maar zeker ook daarna!” (zie de kadertekst)

Ik kan me voorstellen dat sommige thuiswerkende VWS’ers zich ook best eenzaam voelen. Heb je nog tips?

“Zoek actief contact met je collega’s. Dit geldt overigens niet alleen voor VWS’ers die zich alleen voelen, maar voor iedereen. Dat contact kan over van alles gaan, als het maar iets anders is dan het standaard ‘hoe gaat het’-gesprekje. Wij zijn met een paar collega’s bijvoorbeeld een wandel-challenge begonnen: elke dag wandelen met de stappenteller en de ‘scores’ delen in de groeps-app. Het levert altijd leuke, grappige gesprekken op. Heel simpel, maar heel effectief.”