Tekst Patricia Wiedijk
Foto Kick Smeets
De gevaren van UV-straling werden Jasper Rijpma (39) twee jaar geleden in een klap keihard duidelijk. De gepassioneerde surfer, bevlogen geschiedenisleraar, echtgenoot en trotse vader van een meisje van vier kreeg toen de diagnose melanoom. Ondanks zijn gevecht tegen de uitgezaaide huidkanker, blijft hij acties opzetten voor Stichting Melanoom.
Je had een ‘gek’ plekje in je nek?
“Vrienden wezen mij erop. Het duurde even voordat ik ermee naar de huisarts ging. Net na de zomer werd ik opnieuw geattendeerd op het plekje, maar nu omdat het er anders uitzag. Ik was het alweer vergeten. Totdat ik werd gebeld met de uitslag en te horen kreeg dat het om een melanoom ging. Ik wist niet eens wat het was, maar mijn vrouw, moeder en een bevriende huisarts waren meteen gealarmeerd.”
Heb je jezelf beschermd tegen UV-straling?
“Ja maar toch onvoldoende, blijkt nu. Surfers gebruiken vaak een sunblock stick waarmee ze strepen op de neus en onder de ogen aanbrengen. De rest smeer je in met gewone zonnebrandcrème. Waar vaak niet of te weinig wordt gesmeerd is aan de zijkant van je nek, net boven de grens van je wetsuit. Daar zat mijn ‘gekke’ plek.”
'Smeren is een onderdeel van een bredere strategie'
Wat dacht je toen je besefte dat het te wijten was aan het niet voldoende insmeren?
“Op het moment dat ik de medische molen inging, was ik daar niet zo mee bezig. Nu ik in een stabiele fase zit, heb ik meer tijd om na te denken over het belang van het smeren. Smeren is een onderdeel van een bredere strategie: niet op het heetst van de dag de zon in, UV-werende kleding dragen en om de twee uur insmeren. Ik kan het niet vaak genoeg zeggen: weren, kleren, smeren.”
Hoe pak je het leven weer op na zo’n diagnose?
“Ik ben een positief mens en ik heb heel veel steun aan mijn vrouw, familie en vrienden. Het zit vaak in de kleine dingen: een collega die een tijd lang, voordat zij naar school gaat, een pan met eten voor de deur zet. Ook de beide scholen waar ik werk, maken het voor mij mogelijk om te doen wat ik kan. Ik kan geen hele dagen meer voor de klas staan, maar een les overnemen en meedenken over verbetering van het onderwijs doe ik heel graag.”
Heb je nog genoeg energie om te surfen?
“Ik ben snel moe. De ochtenden zijn goed te doen, maar rond één uur moet ik echt slapen. In de middag kan ik dan mijn dochter uit school halen. Je hebt elke dag een soort van rantsoen aan prikkels en energie en het is steeds een uitdaging om binnen dat rantsoen te blijven. Een paar dagen geleden stond er rond acht uur ‘s avonds bijna geen wind en daar heb ik dankbaar gebruik van gemaakt. Ik ben in de auto gesprongen en naar Wijk aan Zee gereden. Bij aankomst lagen mijn vrienden al in het water en hebben we heerlijk kunnen surfen.”
Je bent een inzamelactie voor Stichting Melanoom begonnen. Hoe kwam die tot stand?
“Ik ben het voorbeeld van hoe het niet moet. Een blanke huid in de brandende zon en dan ook nog met onvoldoende kennis. Na het overlijden van Rowan, een oud-leerling van mij die door dezelfde ziekte is getroffen, ben ik gaan nadenken wat ik kan doen om de bewustwording rondom huidkanker te vergroten. Het moest iets ludieks zijn, omdat ik niet belerend met mijn vinger wil zwaaien. Afgelopen maand heb ik 42 kilometer zittend en liggend peddelend afgelegd op de rivier de Vecht op een Prone paddleboard. Ik heb met deze actie veel mensen bereikt die hopelijk gaan nadenken over de risico’s van onbeschermde blootstelling aan de zon. Ik ben van plan om er een jaarlijks terugkerend evenement van te maken om zo structureel aandacht te besteden aan huidkankerpreventie. Daarnaast wil ik een podium bieden aan iedereen die getroffen wordt door deze ziekte.”
'Mijn ambitie is: zonnebrand-dispensers op alle schoolpleinen'
Wat kan VWS doen om die bewustwording te vergroten?
“Het steunen van dit soort acties is altijd goed, het zet mensen echt aan het denken. Mijn ambitie is, als mij de tijd is gegund, om ervoor te zorgen dat er op alle schoolpleinen dispensers met zonnebrand wordt geplaatst. En niet alleen dat, er moet ook lesmateriaal ontwikkeld worden om onze kinderen te beschermen tegen de gevaren van UV-straling.”
Je vertelde dat je nu je van ‘scan naar scan’ leeft. Hoe is dat?
“Vlak voor de sponsoractie kreeg ik een goede uitslag, dat betekent een onbezorgde zomer. Maar ik maak geen plannen voorbij de volgende scan. Gezinsuitbreiding, een huis kopen of carrière maken, dat kan niet. Ik doe nu alleen de dingen die mij voldoening geven: mijn gezin, surfen, lesgeven en blijven meedenken over hoe we het onderwijs kunnen verbeteren.”
Lukt dat ook?
“Ondanks mijn ziekte neem ik ook de tijd om te reflecteren. Kanker is vreselijk en er gaan mensen om mij heen dood, maar ik laat het leven ook fonkelen. Ik doe dingen die voor mij echt van waarde zijn en daarmee vergroot ik mijn kwaliteit van leven ondanks alle narigheid.”
Stichting Melanoom
Eén op de vijf mensen krijgt huidkanker. Houd je eigen vlekjes in de gaten met de Huidmonitor app van Stichting Melanoom.