Tekst Sabina van Gils
Foto Arenda Oomen
De zorgvergoedingen vanuit het basispakket worden jaarlijks herzien. Maar hoe wordt bepaald wat wel en niet vergoed wordt? Willem de Haan is programmamanager bij de directie Zorgverzekeringen (Z) van het programma Verbeteren en verbreden van de zorg op het basispakket (VVTB): “Wij houden de kaders tegen het licht, zodat we beter weten welke zorg geleverd wordt én of deze effectief is.”
Begin oktober verzorgden jullie de bijeenkomst ‘Scherper kiezen welke zorg we wel of niet vergoeden’. Is dit onderwerp relevant voor alle VWS'ers?
“Dit onderwerp is belangrijk omdat het raakt aan afspraken in het Integraal Zorgakkoord én het Coalitieakkoord. Veranderingen in het verzekerd pakket zijn niet nieuw, die zijn er jaarlijks. Maar de manier waarop we het basispakket beheren moet worden herzien, en deze herziening heeft een brede impact binnen VWS. Het beïnvloedt bijvoorbeeld de inhoud van de zorg bij de directie Curatieve Zorg, de directie Langdurige Zorg en de medische technologie bij de directie Geneesmiddelen en Medische Technologie. Dus de beslissingen die we hier nemen, hebben gevolgen voor meerdere directies binnen de organisatie.”
'Het doel is om duidelijker te krijgen wanneer zorg effectief en kosteneffectief is'
En wat is het doel van het programma VVTB als het gaat om het maken van die scherpe keuzes in zorgvergoedingen?
“Het programma VVTB moet ons huidige systeem van pakketbeheer grondig evalueren. We willen criteria zoals 'effectiviteit' en ‘voldoen aan de stand van de wetenschap en praktijk' nader specificeren. Het doel is om duidelijker te krijgen wanneer zorg effectief en kosteneffectief is. Door deze criteria te verfijnen, kunnen we betere en meer gefundeerde beslissingen nemen over wat wel en niet vergoed wordt in het basispakket.”
Kijken jullie ook naar andere factoren?
“Zeker. We kijken ook naar de noodzaak van verzekering en de uitvoerbaarheid. Met de huidige schaarste aan personeel en middelen is het belangrijk om te bepalen welke zorg daadwerkelijk uitvoerbaar is. Hierbij wil ik wel benadrukken dat het programma VVTB de kaders schept en het Zorginstituut hierin voor ons een belangrijke partner is. De uiteindelijke beslissing over welke zorg wel en niet vergoed wordt, ligt bij de minister en de zorgverzekeraars.”
Hoe komt het VVTB tot dat kader over wat wel of niet in het basispakket komt?
“Ons team bestaat uit acht mensen, elk met hun eigen specialisatie. Deze mensen werken allemaal bij de directie Z en hebben, naast VVTB, ook andere onderwerpen onder hun hoede. We werken nauw samen met het Zorginstituut om criteria zoals effectiviteit en kosteneffectiviteit in te vullen. We leggen onze bevindingen vast in interne notities en bespreken deze met relevante directies. Een belangrijk aandachtspunt is de afstemming tussen wat wij als 'effectieve zorg' beschouwen en wat andere directies, zoals de directie Patiënten Zorgordening, zien als 'goede zorg'. We onderzoeken hoe deze wettelijke kaders op elkaar aansluiten.”
Wordt bij de herziening alles besproken, of staan sommige dingen gewoon vast?
“Basiszaken zoals huisartsen- en ambulancezorg staan vast. Maar er kunnen wel specifieke aspecten van deze zorg worden herzien om ze efficiënter, duurzamer en kosteneffectiever te maken. Hierbij is ook de beschikbaarheid van zorgmedewerkers een belangrijk criterium.”
'Het is lastig om een goede keuze te maken; er zijn tenslotte veel verschillende belangen'
Wie zijn er allemaal betrokken bij de besluitvorming en hoe zorg je voor een evenwichtige afweging?
“De besluitvorming is een complex proces met veel betrokken partijen, zoals het Zorginstituut, verzekeraars, beroepsverenigingen en verschillende patiëntenverenigingen. We overleggen met al deze partijen om zaken af te stemmen. Wat betreft de afweging is het lastig om een goede keuze te maken; er zijn tenslotte veel verschillende belangen. We gebruiken bestaande afspraken, zoals het Integraal Zorgakkoord, om dit eenvoudiger te maken; hierin overleggen verschillende partijen al met elkaar.”
Keuzes om bepaalde zorg wel of niet te vergoeden lijken complex. Wat zijn de meest voorkomende dilemma's waar jullie tegenaan lopen?
“Eén van de grootste dilemma's is het gebrek aan concrete kennis over de effectiviteit en kosteneffectiviteit van behandelingen. Dit leidt tot een soort kip-ei situatie. Aan de ene kant hebben we meer informatie nodig om tot een afgewogen keuze te komen en de regelgeving aan te passen, maar aan de andere kant is er zonder aangepaste regelgeving weinig aanleiding om die kennis te verzamelen. We willen dit probleem aanpakken door meer onderzoek te doen.”
Was de bijeenkomst ook bedoeld om kennis te verzamelen van collega's binnen VWS, gezien er veel expertise in huis is?
“Absoluut, de lunchbijeenkomst heeft twee doelen. Ten eerste willen we collega's activeren en bewust maken van wat er speelt rondom het basispakket. Ten tweede is het een kans om te toetsen of we alle relevante aspecten en directies in beeld hebben. Als dat niet het geval is, kunnen collega’s contact opnemen met mij of via onze postbus vvtb@minvws.nl. Hoe meer informatie, hoe beter wij kaders kunnen scheppen.”
