Tekst Marc Mijer
Foto Tineke Dijkstra

De E-waste Race is een wedstrijd tussen scholen om zoveel mogelijk elektronisch afval op te halen bij mensen uit de buurt. Geen gek idee, als je bedenkt dat 50% van het elektronisch afval momenteel niet wordt ingezameld. Alle metalen en materialen die daarin zitten, komen dus niet terug in de keten. Ze moeten opnieuw gewonnen of geproduceerd worden, en vergroten nodeloos de druk op de planeet. Timmy de Vos begon de E-waste Race in 2014. Inmiddels nemen per jaar 330 scholen deel, die een half miljoen kilo elektronisch afval inzamelen. Ook is er nu een Textiel Race en gaan er E-waste Races van start in diverse Duitse steden.

Transitiewetenschapper Timmy de Vos is ondernemer en initiatiefnemer van E-waste Race, waarvoor hij de Circular Award Public 2021 won.

Enige tijd geleden stond Timmy met een ander initiatief, E-waste Arcades (spelcomputerkasten van gerecycled materiaal) op een evenement in Amsterdam. ‘Kennen jullie ook de E-waste Race?’, vroeg een bezoekster. Haar kind had eraan meegedaan met zijn school, en een krantenknipsel daarvan hing nog altijd op het toilet bij haar thuis. “Prachtig natuurlijk”, vertelt Timmy. “Vooral omdat die deelname van haar kind al van twee jaar eerder stamde. De E-waste Race blijft letterlijk en figuurlijk bij mensen hangen. En dat is precies de bedoeling. Het inzamelen van elektronisch afval door de kinderen is belangrijk, maar minstens zo belangrijk is hun bewustwording en het gedrag dat daaruit moet volgen. Als wij bij hen de juiste snaar raken, heeft dat een enorm effect. Ze praten erover met hun ouders, hun opa’s en oma’s en hebben het erover op sociale media. Ook genereert het aandacht van lokale en landelijke media.”

Blijven herhalen en gemakkelijk maken

Het enthousiasme van onbevangen kinderen opent de ogen van vele volwassenen. Dat is hard nodig. Timmy heeft sinds 2014 gezien dat de aandacht voor duurzaamheid op scholen in de breedte is toegenomen. Steeds meer onderwerpen, zoals klimaatverandering en plastic soep, komen in de klas ter sprake. Maar de problematiek van elektronisch afval blijkt nog altijd minder bekend. “Ik hoop dat het inslijt, zoals dat ook met glas is gebeurd. Dat betekent dat we de boodschap moeten blijven herhalen. Maar we moeten het, met alle betrokken partijen, ook gemakkelijk maken. Misschien ligt het niet voor iedereen even voor de hand om met de oude elektrische tandenborstel een ritje naar de milieustraat te maken. Het doel is dat mensen dat toch gaan doen. Kinderen vormen daarvoor ideale ambassadeurs. Zij zijn er enorm goed in om anderen te enthousiasmeren.”

“Voorts ben ik van mening dat… menselijk gedrag de sleutel vormt voor de transitie naar een circulaire economie.”

De Circular Award Public 2021

De toenemende aandacht op scholen voor duurzaamheid en initiatieven zoals de E-waste Race zetten zoden aan de dijk. Toch ziet Timmy ruimte voor volgende stappen. “Binnen ons project werken kinderen in een team. Ze leren hoe ze met elkaar doelen kunnen bereiken, hoe je gebruik kan maken van elkaars kwaliteiten, hoe je creatief kunt zijn en hoe belangrijk samenwerking is. Dat zijn vaardigheden die je bij klassieke onderwijsmethodes niet opdoet. Ik zou graag zien dat daar meer ruimte voor komt. Daarmee leer je kinderen namelijk om samen het verschil te maken. Precies wat we nodig hebben om door te bewegen naar een circulaire economie.”
Ondertussen timmert Timmy met zijn team verder aan de weg. Via een franchise gaat de E-waste Race van start in Berlijn, Hamburg en Lünen. Ook bestaat er nu een Textiel Race. Dat alle inspanningen niet onopgemerkt blijven, blijkt uit de toekenning van de Circular Award Public 2021. “Daar zijn we heel blij mee. In het circulaire wereldje krijgen onze klanten zoiets echt wel mee. Dat helpt ons om nog meer gemeenten, scholen en leerlingen aan te haken bij de E-waste Race.”