Foto Rijnstraat 8
Beleidsverantwoordelijkheid van IenW: Het stimuleren van Maatschappelijk Verantwoord Inkopen door overheden.
We stimuleren onze medeoverheden om hun ambities en doelstellingen openbaar te maken in hun MVI-actieplannen in het kader van het Manifest MVI 2016 t/m 2020. Daarnaast wordt kennis ontwikkeld, worden voorbeelden en ervaringen gedeeld en wordt samen geleerd, in 2018 o.a. via een impuls aan klimaatneutraal en circulair inkopen met middelen uit de Klimaatenveloppe . IenW actualiseert de MVI-criteria regelmatig in samenwerking met het ministerie BZK. Sinds 2018 zijn ze vlot voor iedereen te raadplegen via www.mvicriteria.nl. Ook de effecten van MVI worden meetbaar gemaakt en overheden doen hun eerste ervaringen op met de nieuwe MVI Zelfevaluatietool.
De verantwoording van het MVI-beleid richting andere overheden staat jaarlijks in de IenW jaarverantwoording.
Het nieuwe normaal
Duurzaamheid is het nieuwe normaal in onze bedrijfsvoering. Wij gebruiken onze inkoopkracht om duurzaamheid te bevorderen, vergroten de duurzame inzetbaarheid van onze medewerkers en stimuleren innovatie. Zo willen we in de toekomst volledig duurzaam werken.
IenW op niveau 4 CO2-Prestatieladder
De CO2-Prestatieladder is een instrument dat we op verschillende manieren inzetten voor verduurzaming van de sector. Voor onszelf is het een managementsysteem waarmee we onze eigen duurzaamheidsambities vormgeven en borgen. In de rol van opdrachtgever gebruiken we het instrument als gunningscriterium in onze GWW-opdrachten. Een onafhankelijke certificerende instelling verifieert de werking en toepassing van de CO2-Prestatieladder. In 2018 heeft IenW certificering op niveau 4 behaald. Dat betekent dat we niet alleen werk maken van onze eigen uitstoot. In 2018 hebben we inzicht gekregen en een plan opgesteld voor de uitstoot van de materiaalstromen in de voor ons meest belangrijke ketens. We beginnen met asfalt en droog grondverzet.
Maatschappelijk verantwoord inkopen
IenW verduurzaamt het inkoopproces door zoveel mogelijk maatschappelijk verantwoord in te kopen (MVI). IenW rapporteert jaarlijks via de jaarrapportage Rijksbedrijfsvoering over inkoopopdrachten die aan de volgende criteria voldoen:
- Opdrachtsom boven de Europese aanbestedingsdrempelwaarde;
- Opdracht wordt niet verstrekt op basis van eerder afgesloten overeenkomst;
- Per inkoopopdracht zijn de aspecten milieu, social return en internationale sociale voorwaarden van het Maatschappelijk Verantwoord Inkoopbeleid, voor zover behandeld, relevant.
Daarnaast belonen we binnen onze aanbestedingen koplopers door gebruik te maken van de CO2-Prestatieladder en wegen we duurzaamheidseisen mee. Het peloton nemen we mee door steeds strengere eisen te stellen aan de maximale milieu-impact. Rijkswaterstaat doet dit samen met de markt en andere overheden. Zo dagen we elkaar uit om de circulaire doelstellingen en de klimaatdoelstellingen versneld te bereiken.
MVI: Milieu
Doel: het kabinet heeft besloten om milieu rijksbreed toe te passen bij alle inkoopopdrachten waarvoor milieucriteriadocumenten van toepassing zijn. In 2018 zijn 47 Europese aanbestedingen uitgevoerd waar één van de in totaal 45 milieucriteriadocumenten voor beschikbaar was. In al deze gevallen zijn de milieucriteria geheel of gedeeltelijk toegepast.
MVI: Social Return
Doel: het kabinet heeft besloten social return rijksbreed toe te passen bij alle inkoopopdrachten van ‘werken’ en ‘diensten’ met een loonsom van tenminste € 250.000,- (excl. btw) en een looptijd van tenminste 6 maanden. Departementen en/of de generieke inkoopcategorieën kunnen ook kiezen voor een maatwerkoplossing. Deze dient vooraf gemotiveerd te worden. In die gevallen kan afgeweken worden van de standaardtoepassing. Door actieve deelname aan en stimuleren vanuit categoriemanagement van proeftuinen draagt IenW bij aan het creëren van arbeidskansen van personen met een afstand tot de arbeidsmarkt.
MVI: Internationale Sociale Voorwaarden
Doel: toepassing Internationale Sociale Voorwaarden bij aanbestedingen boven de Europese drempels in risicovolle categorieën. Hierdoor oefent IenW invloed uit op het uitbannen van misstanden in inkoopketens waarin landen zijn betrokken waar zaken als respect voor mensenrechten, goede arbeidsomstandigheden en een leefbaar loon niet vanzelfsprekend zijn.
MVI: Circulair inkopen
We zetten in op circulariteit op de punten catering, huisvesting en ICT. Zo loopt er momenteel een aanbesteding voor circulaire catering. We zijn op zoek naar een opdrachtnemer die onder meer voedselverspilling voorkomt en terugdringt en lokale producten gebruikt. Voor de huisvesting hebben we in het nieuwe contract voor het onderhoud en beheer van 700 vastgoedobjecten doelstellingen voor circulariteit opgesteld. Als eerste stap naar circulariteit gaan die opdrachtnemers voor alle nieuwe materialen voor deze vastgoedobjecten materiaalpaspoorten maken.
In 2018 heeft Rijkswaterstaat haar eerste circulaire aanbesteding voor ICT in de markt gezet en gegund: de laptops. Bij deze uitvraag was aandacht voor levensduurverlenging, energiezuinigheid en uitwisselbaarheid van onderdelen. Ook wilden we refurbished laptops aanbieden. Hiermee laat Rijkswaterstaat zien dat er al veel kan op het gebied van circulaire economie, zelfs onder de bestaande rijksbrede raamovereenkomst.
Om circulair inkopen binnen de overheid te stimuleren, organiseert Rijkswaterstaat in samenwerking met PIANOo leernetwerken op het gebied van Bouw, Grond-, Weg-, en Waterbouw (GWW), Bedrijfskleding, Catering en Hout. De leernetwerken kwamen in 2018 vier dagdelen bij elkaar en zijn gericht op een combinatie van delen van kennis en praktijkervaringen en een enkele verdiepingssessie.
MVI: Innovatie-launching customer
Via Rijkswaterstaat stelt IenW zich in 9 projecten op als launching customer. Hiermee stimuleren we de ontwikkeling en opschaling van circulaire innovaties en geven we een impuls aan klimaatneutraal en circulair inkopen. Deze negen innovaties zijn bedoeld als zichtbare stap op weg naar een klimaatneutrale en circulair werkende Rijkswaterstaat in 2030. De 9 innovaties zijn:
- Circulair viaduct
- Duurzaam asfalt en duurzaam beton
- Innovaties in de kustlijnzorg
- De innovatiestrook op de A58 bij Kloosters
- Circulair wegmeubilair
- Voorspelling asfaltonderhoud met big data
- Remote sensing met satellieten
- Ultra Stil Wegdek
- Circulaire catering
Zie ook Ruimte en Duurzaamheid op Rijkswaterstaat.
Het eerste brugdek van circulair betonnen elementen. Je kunt het verbreden, verlengen of demonteren en op een andere plek weer opbouwen. Dankzij samenwerking tussen Rijkswaterstaat, Van Hattum en Blankevoort en
prefab bouwer Consolis Spanbeton is dit eerste circulaire viaduct werkelijkheid geworden.
Het prototype van dit eerste circulaire viaduct wordt op een bouwplaats bij de Reevesluis nabij Kampen getest. Dit viaduct bestaat uit 40 circulaire prefab betonnen elementen. De productie van elk prefab element duurt ongeveer 24 uur. Deze elementen zijn voorzien van zogenaamde ‘shear-keys’, die ervoor zorgen
dat ze goed op elkaar aansluiten en demonteerbaar zijn. Elk element heeft een holle ruimte waar elastische, stalen kabels doorheen getrokken worden.
Door de stalen kabels op spanning te brengen, worden de elementen met elkaar verbonden. De stalen kabels en elementen zijn makkelijk te demonteren en vervolgens opnieuw te gebruiken. Voor dit prototype worden telkens 8 elementen in de lengte aan elkaar gekoppeld om een samengestelde ligger te creëren. Vijf van deze prefab liggers naast elkaar zijn goed voor een viaduct van 20 meter lang en 7,5 meter breed.
De liggers gaan met een speciaal transport naar de bouwlocatie nabij Kampen. Binnen 1 dag plaatsen we de 5 liggers op een stalen fundering. We verbinden ze ter plekke aan elkaar en brengen veiligheidsvoorzieningen aan. Meetsensoren registreren de bewegingen tot 0,1 mm in het brugdek, wanneer bouwverkeer de brug gebruikt.
Ook de spanning in de stalen kabels wordt gemeten. Zo komen we te weten hoe het circulaire viaduct zich gedraagt.
Voor een circulaire economie is samenwerking nodig. We starten een leeromgeving en delen onze kennis. Zo kunnen straks ook andere partijen circulaire viaducten toepassen. Samen zorgen we ervoor dat we grondstoffen op een hoogwaardige manier kunnen hergebruiken.
Duurzaam werkgeverschap
IenW biedt medewerkers een veilige werkomgeving en wil een maatschappelijk verantwoord werkgever zijn. We creëren de randvoorwaarden zodat medewerkers aan hun permanente ontwikkeling kunnen werken. Duurzame inzetbaarheid is een zaak van de medewerker én de werkgever. Hieronder staat een kort overzicht van hoe IenW werkt aan duurzaam werkgeverschap. In het jaarverslag Bedrijfsvoering Rijk leest u hier meer over.
Diversiteit en inclusie
IenW wil een organisatie zijn waarin Diversiteit en Inclusie (D&I) uitgangspunten zijn en waar iedereen wordt gewaardeerd op zijn of haar kwaliteiten. Beide dragen bij aan meer kwaliteit en creativiteit in teams. We gaan uit van mensen en hun talenten, ongeacht hun cv en werkervaring.
Voor het onderdeel culturele diversiteit gebruiken we de volgende rijksbrede meetbare doelen:
- 8% van de medewerkers in de schalen 11-14 heeft in 2022 een niet-westerse migratieachtergrond (2018: 4,5%).
- 4% van de medewerkers in de schalen 15 en hoger heeft in 2022 een niet-westerse migratieachtergrond (2018: te gering om over te rapporteren).
Het meten gebeurt één keer per jaar voor het jaarverslag Bedrijfsvoering Rijk.
Arbeidsbeperkten
Voor mensen met een arbeidsbeperking is het vinden van werk vaak een uitdaging. Zij moeten zich extra bewijzen om een kans te krijgen op een baan, terwijl werk een belangrijke factor is voor een zinvolle invulling van het leven. Daarom is het erg belangrijk dat we ons doel bereiken: 523 extra banen voor mensen met een arbeidsbeperking voor 2026.
Duurzame inzetbaarheid
Met de leerlijnen beleid, bedrijfsvoering en ondersteuning zorgen we voor een samenhangend leer- en ontwikkelaanbod. Ook dagen we medewerkers uit om aan hun eigen ontwikkeling te werken, via een opleiding of leren op de werkvloer. Dit draagt bij aan de duurzame inzetbaarheid van onze medewerkers.
Kengetallen HRM
| 2016 | 2017 | 2018 | |
|---|---|---|---|
| Verzuim (norm = 4%) | 4,40% | 4,40% | 4,60% |
| Arbeidsbeperkten (doel 206. 523 banen extra) | 84 | 144 | 171 |
| Aantal vrouwen aan de top (doel = 30%) | 35% | 36% | 39% |
Het verzuim steeg van 4,4 naar 4,6%. Dit is een landelijke tendens. Het aantal banen voor arbeidsbeperkten steeg in 2018 naar 171. Voor het aantal vrouwen aan de top volgen wij het rijksbeleid. Omdat sinds 2018 wordt gewerkt met een iets andere indeling in de Algemene bestuursdienst, is het percentage van 2018 niet helemaal te vergelijken met dat van 2017. Het betreft wel steeds functies vanaf schaal 16.
Verdeling medewerkers IenW (inclusief agentschappen)
| Aantal medewerkers | Deel | Vol | Vast | Tijdelijk | Totaal |
|---|---|---|---|---|---|
| Man | 943 | 7596 | 8236 | 303 | 8539 |
| Vrouw | 2110 | 2191 | 4124 | 177 | 4301 |
| Eindtotaal | 3053 | 9787 | 12360 | 480 | 12840 |
Aantal medewerkers ultimo 2018
| 2018 | |
|---|---|
| Bestuurskern | 1.669 |
| DG Rijkswaterstaat | 9.262 |
| Inspectie Leefomgeving en Transport | 1.156 |
| KNMI | 388 |
| Planbureau voor de Leefomgeving | 242 |
| ANVS | 123 |
| Totaal | 12.840 |
Innovatie
IenW werkt met innovaties aan de maatschappelijke transities om de ambities op het terrein van mobiliteit, milieu en veiligheid, ruimte en water te bereiken.
Strategie
In de innovatievisie staat hoe IenW innovatie bevordert:
- eisen stellen aan ontwikkelingen in de vorm van wet- en regelgeving;
- specifieke ontwikkelingen mogelijk maken, bijvoorbeeld met subsidies, belastingmaatregelen, een experimenteerruimte of als launching customer;
- innovaties omarmen door zich ervoor uit te spreken;
- als partner actief aan innovatie deelnemen.
Beschrijving resultaten
- In 2018 zijn de vakdepartementen gestart met missies in beeld brengen, zodat de topsectoren daaraan kunnen bijdragen met Kennis- en Innovatieprogramma’s.
- In 2018 is de grote Innovatie Expo gehouden met zo’n 200 innovaties op gebieden zoals water, energie, mobiliteit, bouw en circulaire economie. Daar waren 6.000 bezoekers en 100 sessies. Deze expo versnelt innovatie: partijen vinden elkaar, komen tot testomgevingen, tot launching customership, en vinden financiering voor verschillende innovatiestadia.
- RWS werkt als launching customer en inkoper samen met marktpartijen en met andere (rijks-)overheden aan energieneutrale netwerken en een volledig klimaatneutraal en circulair inkopen in 2030.
