Foto Snellaadstation van Fastned De Horn
Beleidsverantwoordelijkheid van IenW: Gezonde leefomgeving
Een gezonde leefomgeving is een leefomgeving die mensen als prettig ervaren, die uitnodigt tot gezond gedrag en waar de druk op de gezondheid zo laag mogelijk is. IenW werkt daar op verschillende manieren aan. Zo verbeteren we de luchtkwaliteit, voorkomen en beperken we geluidhinder en bevorderen we een duurzaam en efficiënt beheer en gebruik van de bodem en de ondergrond.
Het beleidsdoel is in Nederland te zorgen voor een goede bodemkwaliteit, drinkwatervoorziening, grondwater en duurzaam bodembeheer in de landbouw. En om vraagstukken rond bodemdaling, de aanwezigheid van kabels en leidingen en bodemenergie in relatie met de maatschappelijke opgaven als energietransitie en klimaatadaptatie aan te pakken. Daarnaast is het beleid gericht op het tot stand brengen van een betrouwbare en betaalbare drink- en afvalwatervoorziening in Caribisch Nederland.
De afgelopen jaren is de luchtkwaliteit aanzienlijk verbeterd. We streven ernaar om een permanente verbetering van de luchtkwaliteit te realiseren. Zo werken we toe naar de advieswaarden van de World Health Organization.
Door geluidhinder te verminderen en voorkomen, draagt IenW bij aan een optimale gezondheidsbescherming van burgers. Ook zorgen we voor een flexibele uitvoeringspraktijk voor de beheerders van rijkswegen en hoofdspoorwegen.
Lucht en geluid
Om de luchtkwaliteit te verbeteren en geluidhinder te voorkomen of beperken, speelt IenW een rol bij:
- de nationale inbreng in de ontwikkeling van het Europese luchtkwaliteits- en geluidbeleid. Dit gaat over grenswaarden en plafonds voor emissies van luchtverontreinigende stoffen;
- de hulp aan andere overheden bij het opstellen van algemene regels;
- de beheersing van de geluidproductie door verkeer. Hiertoe monitort IenW jaarlijks de naleving van de geluidproductieplafonds langs het rijkswegennet en pakt hoge geluidbelastingen langs rijkswegen aan via het Meerjarenprogramma Geluidsanering (MJPG);
- het oplossen van de knelpunten voor luchtkwaliteit langs het rijkswegennet. Dat gebeurt met maatregelen (zowel generiek als locatiespecifiek), zoals beschreven in het Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit (NSL).
In 2018 is verder invulling gegeven aan de uitwerking van maatregelen binnen het Meerjarenprogramma Geluidsanering. Dat loopt door in 2019.
IenW stimuleert de totstandkoming van allianties met en tussen bedrijven, branches, overheden en kennisorganisaties voor de realisatie van schonere, zuinigere en stillere voertuigen en de uitvoering van maatregelen.
In 2018 is samen met andere overheden, belangenorganisaties en bedrijfsleven gewerkt aan de voorbereiding voor het Schone Lucht Akkoord. Met het SLA staat gezondheid centraal en wordt in gezet op een permanente verbetering van de luchtkwaliteit, zo werken we toe naar de advieswaarden van de World Health Organization. Dit akkoord wordt naar verwachting in 2019 afgerond.
Bodem en ondergrond
Het rijk stimuleert investeringen in de kwaliteit van bodem en ondergrond door:
- een duurzaam gebruik van het bodem- en watersysteem te bevorderen;
- het Uitvoeringsprogramma van het Convenant Bodem en Ondergrond 2016–2020;
- een efficiënte bescherming van drinkwaterbronnen. Hiervoor ondersteunt IenW landelijk de totstandkoming van gebiedsdossiers.
Nationale uitvoeringsverantwoordelijkheid
Jaarlijks verantwoordt IenW de nationale uitvoering van de gezonde leefomgeving in de IenW jaarverantwoording.
Gezonde leefomgeving in de uitvoering van IenW
Lucht
Rijkswaterstaat werkt in het Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit (NSL) samen met provincies, gemeenten en andere organisaties om ervoor te zorgen dat de kwaliteit van de lucht voldoet aan wettelijke EU-normen. Jaarlijks monitort Rijkswaterstaat de kwaliteit van de lucht langs de rijkswegen en zet maatregelen in wanneer de kwaliteit in het gedrang komt. In 2018 heeft RWS nabij snelwegen weer de luchtkwaliteit gemonitord, voor het jaar 2017 zijn er op de toetspunten geen overschrijdingen van de grenswaarden berekend.
De luchtkwaliteit in Nederland langs onder andere de rijkswegen is zichtbaar in de monitoringstool.
Geluid
De geluidproductie van het verkeer op de Nederlandse snelwegen moet onder het voor dat deel van de rijksweg vastgestelde geluidproductieplafond blijven. Voor 60.000 virtuele referentiepunten langs de rijkswegen in Nederland monitort Rijkswaterstaat of dit het geval is. In de berekeningen nemen we alle factoren mee die bij de productie van geluid een rol spelen. Daarbij gaat het bijvoorbeeld om de hoeveelheid en samenstelling van het verkeer, de verdeling over dag en nacht en de gereden snelheid, maar ook het type asfalt en aanwezige geluidschermen- en wallen. Wanneer het geluidsplafond dreigt te worden overschreden, bijvoorbeeld als gevolg van verkeersgroei, zijn maatregelen nodig. Wanneer stiller asfalt, geluidschermen en geluidwallen doelmatig zijn, worden deze toegepast. Indien nodig wordt woningisolatie uitgevoerd.
Naleving geluidproductieplafonds 2017
| 2017 | |
|---|---|
| Geluidruimte groter dan 0,5 db | 72,0% |
| Geluidruimte tussen 0,5 en 0,0 dB (dreigende plafondoverschrijding) | 12,4% |
| Geluidruimte kleiner dan 0,0 dB (plafondoverschrijding) | 3,9% |
| Situaties met een ontheffing | 2,4% |
| Situaties met een vrijstelling | 5,3% |
| Situaties waar geen betrouwbare berekening van de geluidruimte mogelijk is | 4,1% |
De in de grafiek genoemde geluidsruimte is de ruimte tussen de berekende geluidproductie en het vastgestelde geluidproductieplafond. Uit de berekening en analyse blijkt dat in 2017 op 96,1% van de referentiepunten de geluidproductie het geluidproductieplafond niet overschrijdt. Op 3,9% van de referentiepunten is sprake van een plafondoverschrijding. De nalevingsverslagen zijn terug te vinden op de website van Rijkswaterstaat.
Gids gezonde leefomgeving
Een van de doelen van de Omgevingswet is een gezonde fysieke leefomgeving. In samenwerking met het RIVM en Rijkswaterstaat heeft het ministerie van I&W in 2018 gewerkt aan de Gids Gezonde Leefomgeving. De website gezondeleefomgeving.nl biedt informatie, inzichten, ruimtelijke data, instrumenten en werkvormen om samen te werken aan een gezonde leefomgeving.
Bodem en ondergrond
Rijkswaterstaat neemt deel in het Meerjarenprogramma Bodemsanering Staatseigendommen (MJPB). Hierin zijn afspraken gemaakt over de sanering van landbodemlocaties waar sprake is van historische bodemverontreinigingen. Rijkswaterstaat maakt hier voortgangsrapportages voor. Het MJPB is gebaseerd op de Gedragslijnen voor bodemverontreiniging in Staatseigendommen. De Gedragslijnen zijn interne richtlijnen om ervoor te zorgen dat de rijksoverheid zorgvuldig en eenduidig met bodemverontreiniging omgaat. Deze verplichten ook elk ministerie om een bodemsaneringprogramma op te stellen.
