Inleiding

We willen dat Nederland optimaal bereikbaar blijft en meegroeit met de wereldeconomie, als logistiek knooppunt en handelsland. Daarbij hebben we de verantwoordelijkheid ons land zo in te richten dat mensen er prettig wonen, en gebruik kunnen maken van slimme en groene mobiliteit. Dat vraagt om investeringen in infrastructuur van hoge kwaliteit en een goede bereikbaarheid. Tegelijkertijd krijgen we steeds meer te maken met de gevolgen van klimaatverandering en inefficiënt gebruik van grondstoffen. Daarom passen we ons aan de actuele en verwachte gevolgen van klimaatverandering aan. Denk hierbij aan hitte, overstromingen en wateroverlast: klimaatadaptatie. Onze andere grote opgave is het werken aan een circulaire economie, waarin in 2050 alle grondstoffen optimaal ingezet en hergebruikt worden.

IenW speelt een belangrijke rol binnen deze grote maatschappelijke opgaven en transities. Het zijn de speerpunten van onze minister Cora van Nieuwenhuizen en staatssecretaris Stientje van Veldhoven. Tegelijkertijd blijft IenW een bijdrage leveren aan de energietransitie, aan leefbare en bereikbare steden en aan het Klimaatakkoord.

Visie, ambitie en doelen

In 2017 heeft IenW een visie en ambitie voor duurzaamheid vastgesteld. Kern van deze visie is dat duurzaam handelen noodzakelijk voor ons is om een veilig, bereikbaar en leefbaar Nederland te kunnen realiseren en versterken. Het is onze ambitie om op het gebied van duurzaamheid in ons beleid, onze bedrijfsvoering en onze uitvoering een voortrekkersrol te vervullen, en anderen te inspireren en te activeren. Dit doen we onder meer door het publiceren van dit duurzaamheidsverslag.

Het regeerakkoord geeft richting aan de manier waarop wij, de Rijksorganisatie en specifiek IenW, onze doelen op duurzame wijze kunnen realiseren. In het Klimaatakkoord is opgenomen hoe de Rijksoverheid haar voorbeeldrol vervult. We laten zelf het gedrag zien dat we van anderen verlangen. Door er transparant over te communiceren, willen wij anderen stimuleren ook duurzaam te werken.

In 2030 willen wij klimaat- en energieneutraal zijn, de helft minder primaire grondstoffen verbruiken en circulair werken. Circulair werken houdt in: grondstoffen hoogwaardig hergebruiken en zo min mogelijk afval produceren. In 2050 willen wij 100% circulair zijn. Duurzaamheid betekent voor IenW dat alle IenW’ers in hun dagelijks werk rekening houden met de effecten van hun handelen op klimaat en energie, en op het verbruik van grondstoffen. Via een jaarcyclus rondom de CO₂ -Prestatieladder en het duurzaamheidsverslag bewaken we de voortgang. De bestuursraad van IenW krijgt als onderdeel van deze cyclus tenminste tweemaal per jaar gelegenheid voor bijsturing.

Reikwijdte van dit duurzaamheidsverslag

In dit duurzaamheidsverslag verantwoorden we ons over de duurzaamheid in onze bedrijfsvoering en uitvoering in 2018. Bij de thema’s waarvoor IenW beleidsverantwoordelijk is, verwijzen we in dit verslag naar de relevante verantwoordingsdocumenten. Per thema is expliciet aangegeven welke verantwoordelijkheid wij hebben en hoe we ons daarover verantwoorden.

Hiermee laten wij – aan elkaar en aan de buitenwereld – zien welke stappen we zetten in het proces naar (onder andere) een klimaatneutrale organisatie en naar een circulair werkproces. Het verslag dient daarmee als meetlat om jaarlijks inzichtelijk te maken wat de vorderingen zijn op weg naar de doelen die we ons hebben gesteld.

In dit verslag zijn de resultaten opgenomen van duurzaamheid in de bedrijfsvoering van heel IenW. Over duurzaamheid in de uitvoering rapporteren we in dit verslag alleen de resultaten van de uitvoering door Rijkswaterstaat. De uitvoering bij ProRail valt buiten de scope van dit verslag: zie daarvoor het jaarverslag van ProRail.

Rijkswaterstaat beheert 3 netwerken:

1. Hoofdvaarwegen: dit zijn kanalen, rivieren, toegangen tot de zee, sluizen, kolken en bruggen;
2. Hoofdwegen: dit zijn de snelwegen en objecten zoals tunnels, viaducten, bruggen, ecoducten, etc.
3. Hoofdwatersysteem: oppervlaktewater, dijken, duinen, stuwen, stormvloedkering, afsluitdijk.

Er heeft geen herformulering van gegevens plaatsgevonden ten opzichte van het duurzaamheidsverslag 2017.

Uitgeschreven tekst

Deze infographic toont het organogram van het ministerie Infrastructuur en Waterstaat.

• Cora van Nieuwenhuizen - Minister
• Stientje van Veldhoven - Staatssecretaris
• Lidewijde Ongering - Secretaris-generaal
• Deltacommissaris
• Financiën en bedrijfsvoering
• Beleids- en Bestuursondersteuning

Beleidskern

• Directoraat-generaal Mobiliteit
• Directoraat-generaal Milieu en Internationaal
• Directoraat-generaal Luchtvaart en Maritieme Zaken
• Directoraat-generaal Water en Bodem

• Directoraat-generaal Rijkswaterstaat
• Planbureau voor de Leefomgeving
• KNMI
• Inspectie Leefomgeving en Transport

Het ministerie van IenW ontwikkelt beleid voor een veilig, leefbaar en bereikbaar Nederland, voert het uit en inspecteert de naleving van wetten. Rijkswaterstaat is de uitvoeringsorganisatie van IenW. De Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) bewaakt en stimuleert de naleving van wet- en regelgeving voor een veilige en duurzame leefomgeving en transport. Het KNMI en het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) leveren kennis voor het ontwikkelen van beleid.

GRI

Het ministerie van IenW rapporteert in overeenstemming met de core-optie van het Global Reporting Initiative (GRI) Standards voor duurzaamheidsverslaglegging. De GRI Content Index is hier te bekijken. Omdat dit het eerste jaar is dat we volgens het GRI rapporteren, heeft een extern adviesbureau voor duurzaamheid ons geadviseerd over onze wijze van dataverzameling.

Analyse belangrijkste duurzaamheidsthema’s

In 2018 heeft IenW in dialoog met externe en interne stakeholders voor de eerste keer een materialiteitsanalyse uitgevoerd om zicht te krijgen op welke onderwerpen het belangrijkst zijn om over te rapporteren en op te sturen. Op basis van de analyse hebben we de materiële thema’s bepaald en een materialiteitsmatrix opgesteld. In de bijlage vindt u de stappen die zijn gevolgd om tot deze materialiteitsmatrix te komen.

Op een aantal onderwerpen heeft IenW naast zijn verantwoordelijkheid binnen de organisatie en als netwerkbeheerder ook een beleidsverantwoordelijkheid. Deze thema’s zijn met (dichte) oranje bollen aangegeven.

De y-as in de matrix laat zien welke onderwerpen onze stakeholders belangrijk vinden. Nadien zijn nog zes voor IenW belangrijke onderwerpen toegevoegd door IenW zelf. Deze zes onderwerpen zijn op de 0-lijn van de y-as opgenomen, aangezien de stakeholders niet op deze onderwerpen hebben kunnen scoren. De x-as geeft voor een onderwerp de potentiële invloed van IenW op de samenleving weer. Deze score is bepaald tijdens een interne prioriteringssessie met medewerkers van verschillende disciplines binnen IenW. Vervolgens heeft het management van IenW bepaald dat alle onderwerpen in het blauwe vlak (op basis van een interne óf externe beoordeling) meegaan als de belangrijkste ‘meest-materiële’ onderwerpen.

Onderstaande tabel geeft de 15 meest-materiële onderwerpen weer. Deze onderwerpen hebben de opbouw van dit duurzaamheidsverslag bepaald. Het thema ‘Omgevingsmanagement’ is binnen IenW eerder een werkwijze is dan een thema dat wordt gemeten en waarop wordt gestuurd. Daarom wordt op verschillende plekken in dit verslag gerapporteerd over onze werkwijze als duurzame gebiedspartner en is het geen eigen onderwerp.