‘Het IZA is van ons allemaal’

Het Integraal Zorgakkoord telt meer dan honderd pagina’s en vierhonderd actiepunten. Het is ondertekend door veertien landelijke veldpartijen. Heel veel overleg aan thema-tafels en bestuurlijk overleg ging hieraan vooraf. En dat om nog beter op weg te gaan naar ‘passende zorg en ondersteuning, samen met de patiënt, op de juiste plek en met de nadruk op gezondheid’.

Een kernteam van ongeveer tien VWS’ers onder leiding van programmadirecteur Klaas Beniers coördineert het geheel. “Wij zijn het oliemannetje of -vrouwtje binnen het ministerie. Wij monitoren de voortgang en zorgen dat iedereen aan de gang blijft.”

VWS-directies en vierhonderd acties

Coördineren en monitoren. Dat veronderstelt een groot planbord aan de muur, of tenminste een lijst met alle afspraken uit het akkoord.
“Er is inderdaad een lijst met vierhonderd acties die voortkomt uit de IZA-afspraken”, vertelt Angela Förch. “Wij monitoren de voortgang daarvan, maar het zijn de collega’s van de VWS-directies die het uitvoeren. Die werken met vertegenwoordigers van de veldpartijen aan het realiseren van de afspraken. Zo zijn de directies Curatieve Zorg en Maatschappelijke Ondersteuning druk met de afspraken over betere samenwerking tussen de GGZ en het sociaal domein. En de collega’s van Zorgverzekeringen en Patiënt en Zorgordening met de afspraken over Passende Zorg. Bijna alle directies zijn bezig met het akkoord. Ons motto is dan ook: het IZA is van ons allemaal.”

Veldpartijen

Betaalbaar houden van de zorg, gelijke toegang voor iedereen, meer preventie door gezonde leefstijl, minder medicalisering, minder administratieve lasten, uitwisseling patiëntgegevens… Veel IZA-doelen staan al heel lang op de agenda. Dus wat is het nieuwe aan dit akkoord?

Klaas: “Als je in de regio’s kijkt dan zie je inderdaad veel projecten die lijken op wat in het IZA is afgesproken. Het IZA ondersteunt dit soort type projecten. Het nieuwe en bijzondere van het IZA is dat het een integraal akkoord is waar commitment op is gegeven. Om de problemen in de zorg op te lossen gaan alle ondertekenaars van het akkoord samenwerken. Want gemeenten, ziekenhuizen, huisartsen, ggz, wijkvertegenwoordigers, ze hebben elkaar allemaal nodig. En dat is precies wat in dit zorgakkoord wordt onderkend en ondertekend.”

IZA leeft steeds meer

Hoe hard er binnen VWS ook aan de actiepunten wordt gewerkt, het zijn vooral de directies en besturen van de zorginstellingen die de voortgang bepalen. Angela: “Wij kunnen nu eenmaal niet vanuit Den Haag heel Nederland gaan inrichten alsof het een soort Madurodam is.”

Op de websites van de veertien ondertekenaars is ruim aandacht voor het IZA. En door haar contacten met het veld weet Angela dat het akkoord steeds meer is gaan leven. “Zorgverleners weten wat het IZA is en weten hoe hun bestuurders daarmee bezig zijn. Sommigen vinden het spannend, anderen zijn al langer enthousiast aan de slag met de veranderingen die nodig zijn.”

Voortgang monitoren

De weg naar passende zorg vraagt om fundamentele veranderingen en die veranderingen worden niet allemaal binnen een jaar of binnen één kabinetsperiode zichtbaar. Het IZA geeft de richting aan waarin de zorg zich moet bewegen. Maar zulke bewegingen zijn moeilijk te monitoren, weet ook Klaas. “Die lijst met vierhonderd actiepunten is dan ook geen spoorwegboekje waarop je alles kunt afvinken. We zoeken daarom met kennisinstellingen hoe je met bestaande monitors die beweging, die veranderingen, in beeld kunt brengen.”

Optimistisch…

Bij de start van het akkoord stelde het kabinet niet minder dan 2,8 miljard euro aan ‘transitiemiddelen’ beschikbaar om de IZA-doelen mogelijk te maken. Dat kabinet is intussen demissionair. Kan een nieuwe coalitie roet in het eten gooien? Angela: “Er gaat heel veel bewegen bij de komende verkiezingen, maar ik ben er wel optimistisch over. Want binnen de zorg is er veel draagvlak voor het IZA.” Klaas deelt dat optimisme. “Toen het kabinet viel zijn we heel snel met de veertien ondertekenaars om de tafel gaan zitten. Zij hebben samen een statement gemaakt naar de Kamer: ga verder met het IZA, verklaar het niet controversieel, wij geloven in deze beweging.”

…en realistisch

Het IZA heeft een duidelijke visie en commitment voor de lange termijn, maar, zegt Klaas: “De zorg als geheel is ook een soort mammoettanker die maar heel langzaam beweegt. We zijn nu beetje voor beetje aan het bijsturen en over twintig jaar zie je dat het schip een heel andere koers is gaan varen. Of we daarvoor het geduld hebben? Het zijn lange lijnen”, beaamt de programmadirecteur. “Als ambtenaar ben je daaraan gewend. Stapje voor stapje, resultaten vieren, zien wat er goed gaat.” En dan met een lach: “Wat mij energie geeft, is dat we met Barbara Goezinne een DG hebben die wél ongeduldig is. En heel enthousiast!”

Dat enthousiasme geldt voor alle VWS’ers die bezig zijn met de doelen van het akkoord. Angela wil het nogmaals gezegd hebben: “Het IZA is van ons allemaal.”