Tekst Douwe Anne Verbrugge en Magda de Vetten (Michel)
Foto Arenda Oomen
De zomervakantie zit erop, Prinsjesdag komt eraan en over twee maanden mogen we naar de stembus. Gaan we fris en fruitig het nieuwe politieke jaar in?
‘Niet met lege handen’
“De hele zomer heb ik doorgewerkt aan het uitwerken van ons ‘tabaksontmoedigingsbeleid’. Het kabinet was – voor de val – het erover eens dat het aantal verkooppunten van tabak moet worden teruggedrongen. Of hierover de komende maanden nu wel of geen besluit wordt genomen; ons team wil niet het risico lopen dat we met lege handen staan als er wél een besluit komt. En nee, ik vond het geen probleem om in de zomermaanden door te werken. Ik kon me nu goed focussen op het schrijfwerk, omdat ik niet werd ‘gestoord’ door allerlei overleggen. Om me weer op te laden ga ik half september op vakantie, met de trein naar Lecce in Zuid-Italië: geen vliegtuig voor mij. Mijn werktelefoon blijft thuis en ik weet dat het mij goed lukt om het werk los te laten tijdens vakanties. Dus ik ga daarna weer fris van start.
Als politicoloog kijk ik met veel interesse uit naar de komende verkiezingen. Voor het eerst sinds lange tijd geen Rutte, maar wel Omtzigt en Timmermans. Tegelijk verdwijnen een hoop ervaren Kamerleden. Ben benieuwd wat de impact daarvan is. Ik ben geen zwevende kiezer, ik weet al wat ik ga stemmen. Enne… het kabinetsbeleid mag van mij wel een stukje opschuiven naar links. Maar vooral hoop ik dat er meer aandacht komt voor het preventiebeleid. Daarin telt geen links of rechts.”
‘Voor het eerst zwevend’
“De val van het kabinet heeft voor mijn werk niet veel gevolgen. Ik houd mij bij de afdeling Begrotingszaken vooral bezig met de kosten van langdurige zorg. Daar heeft de Tweede Kamer weinig directe invloed op. Die financiering loopt toch wel door, want iedereen heeft recht op langdurige zorg.
Ik weet nog niet waarop ik ga stemmen. Steeds heb ik gekozen voor een partij die qua inhoud bij mij past en ook een goede premier kan leveren. Maar nu weet ik het niet. Van bijna elke partij is de top opgestapt. Voor het eerst ben ik een zwevende kiezer. Voorheen heb ik steeds op dezelfde partij gestemd en zat daarbij rechts van het midden.
Het is goed dat er verandering komt. Iemand moet niet te lang de leiding van het land hebben. Nu krijgen we iemand die met een frisse blik tegen alles aankijkt, die dingen verandert. Problemen die volgens mij als eerste om een oplossing vragen zijn asiel, huisvesting en de polarisatie in de samenleving. Het klimaat vind ik wat moeilijker liggen. Ik ben er niet van overtuigd dat we daar als klein Nederlandje iets aan kunnen doen.
Het nieuwe kabinet heeft nogal een uitdaging. De problemen zijn heel moeilijk op te lossen, ook omdat we vastzitten aan Europese wetgeving. Het lijkt me niks om politicus te zijn. Ik vind het heel knap hoe zij veel praten en weinig zeggen, haha.”
‘De wedstrijd gemist’
“Anderhalf jaar trainen voor een wedstrijd op de Olympische Spelen en dan die wedstrijd niet mogen spelen. Zo voelde het voor ons team dat bezig was met de voorbereidingen op de Parlementaire Enquête Covid-19. Een gevoel van onbehagen maakte zich over ons meester toen we te horen kregen dat het niet doorging. We waren er letterlijk klaar voor. Meer dan acht miljoen documenten waren gerubriceerd, gerangschikt en geïnventariseerd.
Vanaf juni 2020 was ik werkzaam bij VWS. Ik startte met het opzetten en de inrichting van de beantwoording op de Woo-verzoeken naar aanleiding van de coronacrisis. Daar zat veel politieke druk op. Zowel bij de Woo als de Parlementaire Enquête was de uitdaging: hoe krijg je zicht op de documenten die er zijn? Sinds februari 2022 was ik als teamleider betrokken bij de voorbereidingen op deze enquête. Het was leuk en bijzonder. Ons werk is niet voor niets geweest. Alle informatie hebben we nu op orde. Dat alleen al is heel waardevol. Het is niet zo dat er geld over de balk is gesmeten nu de enquête niet doorgaat. En misschien dat de nieuwe Kamer na de verkiezingen alsnog een enquête wil. Ik ga als ‘externe’ met frisse moed op zoek naar een nieuwe uitdaging.
Of ik al weet wat ik ga stemmen? Ik ben een zwevende kiezer. Het politieke speelveld is zo aan het veranderen… Maar het is wel goed dat er verkiezingen komen, het kabinet zat op een dood spoor.”
‘Ken het gewone ambtenarenleven niet’
“Onze coronadirectie wordt in de loop van volgend jaar opgeheven. Nu al zijn we aan het afbouwen. Twee jaar lang werkte ik als beleidsmedewerker voor de teams ‘Reizen & Quarantaine’, ‘Testen & Traceren’ en ‘Vaccins’. Zo nu en dan verveel ik me wel een beetje. Het is tijd voor een nieuwe uitdaging. Misschien bij VWS maar het lijkt me ook leuk om ergens anders een frisse start te maken, bijvoorbeeld op het stikstofdossier bij Landbouw. Net als corona is dit geen ‘standaard’ dossier. Het grappige is dat ik eigenlijk nog steeds niet weet hoe het ‘gewone ambtenarenleven’ in elkaar steekt. Bij de coronadirectie was het vooral crisisbestrijding waar we druk mee waren. Het houdt mij in ieder geval enthousiast en scherp.
Wat mij ook opgewekt en alert houdt, was mijn vakantie naar Noord-Macedonië afgelopen zomervakantie. Op reis zijn in een heel ander land dan Nederland, helpt om de boel te relativeren. Je stapt even in een andere wereld waar mensen wonen en leven met heel andere perspectieven. Ook hun kijk op Nederland en de Europese Unie was soms verrassend; ik heb daar boeiende gesprekken gevoerd.
Met de verkiezingen in aantocht zijn het politiek gezien interessante tijden. Ik vermoed dat we toch wel weer een rechts georiënteerd kabinet krijgen, bijvoorbeeld met VVD, PVV en BBB. Maar ik hoop op meer positieve vernieuwing. Ik ben lid van D66 maar misschien dat ik PvdA-GroenLinks stem.”
‘Gelukkig geen bereik in de bergen’
“Voor Prinsjesdag ben ik vooral druk met de organisatie van ons team-uitje dat we op die dag hebben gepland, haha. Maar daarnaast liggen er genoeg andere uitdagingen op mij te wachten. Ik werk nu drie jaar bij VWS, eerst als Rijkstrainee en nu dus in vaste dienst. Of ik het werk nog steeds als verfrissend ervaar? Zeker. Al fungeerde de afgelopen zomervakantie wel als een welkome break. Ik ben gaan wandelen in Slovenië. Het is belangrijk om er zo nu en dan even tussenuit te gaan en niet te hoeven denken aan werk. De werktelefoon bleef dan ook thuis.
Dat we in de auto op weg naar Slovenië het NOS-pushbericht binnenkregen dat het kabinet was gevallen, kwam wel even als een mokerslag binnen. Dan gaan alle knoppen in je hoofd toch weer in de ‘werk-stand’. Wat gaat er gebeuren? Hoe nu verder? Wat betekent dat voor GMT? Misschien maar gelukkig dat we in de bergen van Slovenië geen bereik hadden. Vier dagen lang geen nieuws. Maar als we Nederlanders tegenkwamen kon ik het niet laten te vragen of zij iets hadden gehoord over de val van het kabinet. Meestal wisten zij ook niet meer dan ik wist. En ook; tijdens het wandelen moest ik me goed concentreren om niet in een kuil te stappen of iets dergelijks. Dat leidt af om niet te denken aan werk.
Ik weet wat ik op 22 november ga stemmen. Een zwevende kiezer ben ik niet. Dat maakt het voor mezelf wel makkelijk.”
‘Vrees dat er veel gaat veranderen’
“Voor Prinsjesdag hoef ik dit jaar niet iets speciaals te doen. Ik ben onder andere druk met het dossier Pandemische Paraatheid Internationaal, maar er zijn geen budgetten waarvoor ik direct verantwoordelijk ben. Ook wel eens lekker. Sowieso vond ik het heel prettig dat de afgelopen zomer weer zo’n ouderwetse komkommertijd-zomer was. Even geen hectiek rondom corona of een andere crisis. Lopende zaken kon ik voor de vakantie afronden en na de vakantie weer rustig oppakken. Ik houd daar wel van.
Minder leuk vind ik - zowel als ambtenaar als betrokken inwoner van dit land - dat het kabinet demissionair is. We waren net anderhalf jaar lekker op weg. De coronacrisis ligt grotendeels achter ons, de bewindspersonen doen het goed en raakten voor mijn gevoel meer vertrouwd in hun functie en dan valt het kabinet. Weer onrust. Als ik de voorspellingen zie voor de komende verkiezingen, ben ik bang dat er opnieuw wel het een en ander gaat veranderen. In hoeverre dat VWS gaat raken weet ik niet, maar als de Nederlandse economie plots toch in recessie raakt zullen nieuwe maatregelen niet uitblijven.
Of ik zelf al weet wat ik ga stemmen op 22 november? Ik zit in het hoekje van Volt, D66 en GroenLinks. Binnenkort ga ik mij beter oriënteren.”
