Duurzaam verbeteren vanuit een moreel ethisch kompas

Klimaatverandering raakt ieder mens op de planeet. En toch, zo constateert Ibrahim, is het een exclusief gezelschap dat de agenda bepaalt, het begrip duurzaamheid definieert en kiest voor de maatregelen die we met zijn allen moeten nemen. “Ik ben zelf half Nederlands en half Egyptisch, in beide landen opgegroeid en heb in beide landen universitaire studies afgerond. Als ik mij al moeilijk herken in de termen en het verhaal rondom de klimaattransitie, is het niet gek om te veronderstellen dat dit voor een veel grotere groep geldt. Het is mijn ambitie om ook de stem van al die mensen een podium te geven in dit maatschappelijk debat.” Het belang daarvan is tweeledig. Het feit dat een select gezelschap de duurzaamheidsagenda bepaalt, sluit andere perspectieven uit. Het is rechtvaardiger als naar iedereen geluisterd wordt en aan alle perspectieven recht wordt gedaan. Maar er zit ook een praktische kant aan. De benodigde transities hebben immers alleen kans van slagen als iedereen meedoet. De vraag is hoe je dat voor elkaar krijgt.

Inclusieve communicatie

Volgens Ibrahim zijn er taken weggelegd voor meerdere partijen en instellingen, zoals de overheid, de media en het onderwijs. “Tussen 2017 en 2020, de jaren waarin ik masteropleidingen volgde aan de TU Delft en de Vrije Universiteit, ben ik daar het begrip circulaire economie nauwelijks tegengekomen. Het onderwijs moet de inhoud van de programma’s veel sneller aanpassen aan actuele, urgente onderwerpen. In de media ontbreekt het aan personen die het zo helder kunnen uitleggen, dat iedereen begrijpt waar het over gaat en wat iedereen zelf kan doen. Dat heeft te maken met de moeilijke termen en de taal die erbij gebruikt worden. Ook de overheid moet inclusiever over deze onderwerpen communiceren en iedereen erbij proberen te betrekken.” Ibrahim zet zich hier zelf actief voor in, vanuit haar rol als Klimaatambassadeur van de Toekomst maar bijvoorbeeld ook als projectleider binnen het interculturele duurzaamheidsplatform NieuwWij. Concreet krijgt dat vorm in bijvoorbeeld masterclasses waarbij iedereen welkom is. Ook publiceert NieuwWij interviews met personen en partijen die niet gehoord worden en zo toch een platform krijgen. “Daarnaast”, zegt Ibrahim, “heb ik goede contacten binnen de diverse ministeries. Daar kaart ik dit aan, zodat ons werk ook daar wordt gezien en gehoord, en anderen het oppakken.”
 

Kringloopeconomie

Hoe ziet Ibrahim de samenhang tussen de klimaatcrisis en de circulaire economie? “Ik heb het liever over de kringloopeconomie, omdat ik denk dat dan meer mensen begrijpen wat we bedoelen. Maar is het niet verrassend dat we een klimaatcrisis nodig hebben om de kringloopeconomie de aandacht te geven die het verdient? Het is zo’n aantrekkelijk systeem: zuinig omgaan met wat wij hebben en creatief zijn met hergebruik. De overheid zou iedereen hierin moeten meenemen. Want elke burger kan een mini-kringloopeconomie in zijn eigen huishouden of op zijn werk creëren. De overheid moet dat mobiliseren, faciliteren en aantrekkelijk maken. Een goed voorbeeld zijn de plastic flesjes. Sinds daar een klein beetje statiegeld op zit, brengt iedereen ze terug naar de supermarkt en hebben we minder afval.”
Ibrahim meent dat de transities zijn gebaseerd op angst voor de gevolgen van de huidige klimaatcrisis. “Dat is jammer, want angst is niet de meest effectieve kernhouding als je gedragspatronen blijvend wil veranderen. Het zou dan zomaar kunnen dat we, nadat de doelen bereikt zijn, weer terugvallen in onze oude, slechte patronen. Vanuit mijn levensbeschouwing kies ik voor een andere invalshoek. Het is belangrijk om te allen tijde goed te zijn voor alles: de mensen, de dieren en de aarde. Een dergelijke intrinsieke motivatie leidt tot blijvende, duurzame verbetering.”