Drones: ogen in de lucht

Elk jaar zijn er gebeurtenissen, ontwikkelingen en trends die onze bijzondere aandacht vragen. Wat hield ons in 2021 zoal bezig? Drones, bijvoorbeeld.

Lange rijen duinen, lappendekens van bedrijfsterreinen en doolhoven van containers op terminals: het is soms lastig om toezicht te houden aan de kust. Ondanks alle douanemedewerkers en camera’s. Daarom zetten we sinds 2021 ook drones met dag- en nachtkijkers in. Op dit moment alleen nog in de Rotterdamse haven. Darko Brodic, manager van het Droneteam van de Douane, vertelt over ons toezicht met drones.

“We hebben te maken met allerlei smokkelmethodes”, vertelt Brodic. “Zoals insluipers, criminelen die terreinen binnendringen om drugs uit containers te halen. Dit kan natuurlijk gevaarlijk zijn. Voor douaniers, maar ook voor andere mensen die in de buurt zijn. En het zorgt voor logistieke vertraging. Het kost de douanemedewerkers namelijk veel tijd om te bepalen waar verdachte personen zijn. Want vanaf de grond kun je niet alles zien. Daarom dacht ik een paar jaar geleden: hoe kunnen we dit soort locaties beter in het vizier krijgen? Het antwoord lag voor de hand: vanuit de lucht. En toen kwam ik al snel bij drones uit. Volgens mij zouden die een goede aanvulling kunnen zijn op ons pakket aan handhavingsinstrumenten.”

Brodic diende zijn idee in bij de afdeling die zich bezighoudt met innovatie, en kreeg de kans om het van tekentafel naar praktijk te brengen. “Daar moet je heel wat stappen voor zetten. Je moet bijvoorbeeld piloten uitzoeken en opleiden, een aanbestedingstraject voor de drones doorlopen en een operationeel handboek opstellen. En veel afstemmen met de Inspectie Leefomgeving & Transport. Omdat je als luchtvaartoperator het luchtruim gaat gebruiken en je je dus aan allerlei regels moet houden. Gelukkig hebben heel veel mensen binnen en buiten de organisatie daarbij geholpen.” Het resultaat mag er zijn: een heus Douane Droneteam, met de modernste apparatuur.

De ervaringen met de vliegende camera’s zijn tot nu toe positief, vertelt Brodic. “We kunnen alles ’s nachts en overdag prima zien, en we zien meer dan eerder. Door de goede zoomfunctie kunnen we ook van grote afstand haarscherpe beelden maken. Ook belangrijk: je bent zelf ver weg, dus zo goed als onzichtbaar. Dat is niet alleen handig als je aan het surveilleren bent, maar ook als je bijvoorbeeld verkenningswerk doet. Ons team wordt namelijk ook wel eens ingezet bij een aanhouding door onze collega’s van het Team Bijzondere Bijstand.”

De beelden worden opgenomen volgens een vast protocol. Alles wat ‘conform’ is, dus waar geen verdachte zaken op te zien zijn,verwijderen we. Opnames waarop verdachte zaken of een ‘heterdaad’ te zien zijn, bewaren we. Als eventueel bewijs. Als er toevallig gezichten of omtrekken van het ‘publiek’ zijn vastgelegd, dan worden die geblurd of op een andere manier onherkenbaar gemaakt. De rechten en privacy van burgers zijn dus beschermd.

De drone heeft zich in korte tijd bewezen als een nuttig hulpmiddel voor de Douane bij toezicht en opsporing. Bij Douane Rotterdam Haven worden nog meer medewerkers opgeleid tot piloot. Ook in een paar andere zogenoemde ‘maritieme’ regio’s gaan collega’s opgeleid worden tot dronepiloot. “Ook daar zijn we dus bezig met het vormen van droneteams”, vertelt Brodic. “En we denken erover om in het hele land deze teams op te zetten. Want de ‘bird’s eye view’ kan overal extra waarde hebben voor het douanewerk.”