Foto Ledverlichting langs de snelweg A4 bij Abbenes.

Het ministerie van IenW wil duurzaamheid niet alleen uitdragen, aanjagen en stimuleren, maar ook ver(der) doorvoeren in de eigen bedrijfsvoering. Practice what you preach, dat is waar IenW voor staat.

Om in kaart te brengen hoe duurzaam we zelf werken, kijken we in dit gedeelte van het duurzaamheidsverslag kritisch naar de manier waarop we de zaken in eigen huis hebben georganiseerd. Zo meten we ons energieverbruik en de CO2-uitstoot van onze organisatie: gebouwen, vervoermiddelen, personenmobiliteit en vliegreizen. We nemen onder de loep wat we eten en wat we met ons afval doen. Hierbij kijken we naar de keuzes die we dagelijks maken: Sturen we wel genoeg op duurzaamheid? Kiezen we in alle gevallen voor de meest duurzame optie? Welke externe factoren hebben invloed op onze resultaten en hoe gaan we daarmee om? In dit hoofdstuk is ook te lezen hoe innovatief we zijn en hoe we onze inkoopkracht gebruiken om duurzaamheid bij onze leveranciers te bevorderen.

Vijf jaar Duurzaamheidsverslag

In vijf jaar tijd is er veel gebeurd. Bij de verduurzaming van de mobiliteit van de eigen medewerkers springt vooral de grote ontwikkeling bij elektrificatie van het wagenpark in het oog. In 2015 had Rijkswaterstaat 20 elektrische auto’s van de eerste generatie in bezit, met een actieradius van nog geen 100 kilometer. Door technologische innovaties is het wagenpark inmiddels uitgebreid naar 200 elektrische auto’s met een actieradius van een enkele honderden kilometers. Onze focus op mobiliteit is de afgelopen jaren verbreed: we stimuleren het gebruik van (elektrische) fietsen, deelauto’s en openbaar vervoer en we hebben ingezet op biobrandstof voor de scheepsvloot én voor het KLM-deel van de vliegreizen.
We realiseerden energiebesparing, onder meer door het verlagen van het energieverbruik, het gebruik van ledverlichting in tunnels en door toepassing van elektrische motoren bij sluizen en bruggen.

Een andere grote ontwikkeling was de verhuizing medio 2017 van IenW (toen nog IenM) naar het rijkskantoor Rijnstraat 8. De keuze voor renovatie en niet voor nieuwbouw was een belangrijke stap in de verduurzaming van de huisvesting. 98% van de materialen van het oude gebouw is hergebruikt in de nieuwbouw. De locatie van Rijnstraat 8 ligt gunstig ten opzichte van het openbaar vervoer. Het pand heeft energielabel A++ en bijzondere voorzieningen zoals een installatie die fosfaat terugwint, een vergistingsinstallatie voor het keukenafval, zonnepanelen op het dak, daglichtschakelaars, afwezigheidsmelders en warmte- en koudewinning als temperatuurregelaar voor het klimaatsysteem. Met bewustwording als grote aanjager hebben we de afgelopen jaren de voorzieningen voor afvalscheiding uitgebreid en verbeterd, maken we op diverse locaties gebruik van Zero Food Waste Monitoren waarmee we voedselverspilling te lijf gaan en is het aanbod van plantaardige catering en duurzame vergaderlunches uitgebreid. Inmiddels is zelfs een circulair cateringplan klaar voor implementatie.

Duurzaam inkopen is al veel langer een thema: al in 2007 had het toenmalige ministerie van VROM een actieplan om duurzaam in te kopen. In 2018 is dat vervangen door het Actieplan MVI & duurzaam opdrachtgeverschap. De rijksbrede overeenkomst voor circulair kantoormeubilair en de aanbesteding voor circulaire catering zijn daarvan mooie voorbeelden. Deze passen goed bij de uitvoering van de rijksinkoopstrategie Inkopen met impact. Hierin is beschreven hoe opdrachtgevers binnen de Rijksoverheid hun inkoopkracht kunnen inzetten om bij te dragen aan de oplossing van maatschappelijke vraagstukken en om de duurzame transitie van Nederland te versnellen.
Ook in de sturing op duurzaamheid van de bedrijfsvoering zijn in de afgelopen jaren stappen gezet. Vooral op gebied van klimaat en energie is een duidelijke ontwikkeling zichtbaar van zoeken naar data over onze uitstoot naar sturing op die uitstoot: IenW begon met deelname aan het programma Lean and Green en is inmiddels in bezit van het een certificaat op niveau 4 van de CO2-Prestatieladder.

Contractsoort

Contractsoort
ArbeidsduurManVrouwTotaal
Vast contractDeeltijd9082.1113.019
Fulltime7.5252.2229.747
12.766
Tijdelijk contractDeeltijd10093193
Fulltime323150473
666
Brontabel als csv (185 bytes)
Ivo Bonajo
Ivo Bonajo - manager Duurzame bedrijfsvoering Rijksoverheid bij het ministerie BZK

Ivo Bonajo, manager Duurzame Bedrijfsvoering Rijksoverheid bij het ministerie van BZK, werkt samen met het ministerie van IenW aan rijksbrede duurzaamheidsprogramma’s.  ‘Als je beleid maakt voor Nederland, moet je daar als Rijksoverheid zelf ook het goede voorbeeld in geven.’

‘Rijksbreed wordt er volop gewerkt aan verduurzaming van de eigen organisatie. Denk aan het circulair maken van kantoorinrichting of duurzame bevoorrading van overheidskantoren. IenW pakt daarbij vaak een koplopersrol. In het ministerie en de uitvoeringsorganisaties die daarbij horen, zijn veel mooie proeftuinen waar innovatieve dingen worden uitgeprobeerd.’

Geloofwaardigheid en samenwerken

‘Als we iets vragen aan Nederlandse partijen, bijvoorbeeld dat we willen dat Nederland in 2050 klimaatneutraal en circulair is, dan moeten we daar zelf ook goed mee bezig zijn. Onze beleidsboodschap is anders gewoon niet geloofwaardig. Dat besef zie ik heel sterk terug bij IenW. Het is een van de redenen dat de uitvoeringsgerichte bedrijfsvoering en beleidsmakers nu veel meer samenwerken. Zo kunnen we van elkaar leren en zien wat wel en niet werkt.’

Grote stappen

‘Op het ministerie stellen we onszelf de vraag: Wat betekent circulair precies? Wanneer is iets circulair? Door concrete en tastbare praktijkervaring binnen de ministeries aan te wijzen, vinden we hier antwoorden op. Het is nu vooral de uitdaging om daarin een schaalsprong te maken. Er zijn veel mooie praktijkvoorbeelden waarbij we verduurzamen of CO2-neutraal blijven, maar dat moet niet alleen in een pilotproject gebeuren. De opgave voor de komende jaren is om de grote stappen te gaan zetten.’

Geef mensen tijd

‘Nadenken over verduurzaming verzandt vaak in een discussie over geld en juridische onmogelijkheden. Ik snap die reflex, het zijn belangrijke randvoorwaarden. Ik raad IenW en de andere ministeries aan om te investeren in de menskant: geef mensen de tijd om met oplossingen te komen. Dan zal ook duidelijk worden dat verduurzaming kan helpen om de basis op orde te krijgen, geld kan opleveren en grote stappen mogelijk zijn. Mensen moeten de tijd krijgen om tot die oplossingen te komen.’