Foto Het Rivierklimaatpark IJsselpoort
Duurzame samenwerking is de derde pijler in dit duurzaamheidsverslag. Dit onderdeel gaat over het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) als betrouwbare gebiedspartner in de duurzame samenwerking met andere gebiedspartners. Om de nationale (49% minder CO2-uitstoot ten opzichte van 1990) én onze eigen duurzaamheidsdoelstellingen (een klimaatneutrale organisatie en circulair werken in 2030) te halen, is samenwerken met gebiedspartners essentieel. We zoeken duurzame samenwerking met andere (rijks)overheden, maatschappelijke organisaties en bedrijven.
In het hoofdstuk Duurzame gebiedsontwikkeling gaan we in op het samenwerkingsproces met andere gebiedspartners om de fysieke leefomgeving beter, robuuster en duurzamer in te vullen. Dit raakt meerdere duurzaamheidsthema’s, waaronder biodiversiteit, klimaatadaptie en circulaire economie. In het hoofdstuk Energietransitie gaan we in op onze duurzame samenwerking voor de energietransitie, waar we veel voorbereidend werk doen en areaal beschikbaar stellen voor energieopwekking door derden. Hiervoor stellen 30 Nederlandse regio’s momenteel de Regionale Energiestrategieën (RES’sen) op in opdracht van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK).
IenW duurzaam in beweging
De afgelopen jaren verschoof onze focus van aanleg van infrastructuur naar duurzame gebiedsontwikkeling. Onderwerpen als klimaatadaptie, gezonde leefomgeving en circulaire economie zijn sinds 2016 onderdeel van de vernieuwde spelregels voor het Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en Transport (MIRT). Hierin zijn projecten en programma’s opgenomen waarbij het Rijk samen met de regio, Rijkswaterstaat (RWS) en ProRail werkt aan de ruimtelijke inrichting van Nederland.
Met de in 2020 ontwikkelde IenW-areaalstrategie willen we ons openstellen om het beheergebied meervoudig te gebruiken voor rijksbrede beleidsdoelen en maatschappelijke functies. We prioriteren daarbij op energie, biodiversiteit en klimaatadaptatie. Zo leveren wij met de inzet van ons beheergebied een bijdrage aan zowel gebiedsgerichte samenwerking als de realisatie van duurzame doelen.
In 2020 barstte COVID-19 in Nederland los. Sindsdien werkten we digitaal samen met onze gebiedspartners. Daarbij bereikten we zelfs andere doelgroepen dan tijdens fysieke bewonersbijeenkomsten. In de toekomst gebruiken we naar verwachting een hybride samenwerkingsvorm om zoveel mogelijk doelgroepen aan te spreken.
Verkenning A6 zon Lelystad Dronten
De gemeenten Dronten en Lelystad, de provincie Flevoland, netbeheerder Liander en het Rijk verkennen sinds eind 2019 de mogelijkheden voor het opwekken van zonne-energie langs en in de middenberm van de snelweg A6 (vanaf aansluiting Almere-Oostvaarders tot de Ketelbrug). Binnen het overkoepelende EZK-pilotprogramma Hernieuwbare energie op rijksgrond is dit een van de tien pilotprojecten (zie ook hoofdstuk Energietransitie).
De verkenning wordt binnen het pilotprogramma ‘Hernieuwbare energie op rijksgrond’ gezamenlijk opgepakt met als doel: samen onderzoeken en leren hoe het Rijk gronden aan de markt beschikbaar kan stellen. Draagvlak en participatie staan hoog op de agenda. Hiervoor werkten deze gebiedspartners in 2020 samen met IenW als de beheerder van de A6. In een gezamenlijke projectgroep spreken de gebiedspartners over onder andere verkeersveiligheid, landschappelijke kwaliteiten en biodiversiteit.
Doelen
Binnen het pilotprogramma Hernieuwbare energie op rijksgrond bekeken we welke doelen van toepassing zijn op de huidige verkenningsfase van dit pilotproject:
- Zoveel mogelijk rijksgronden beschikbaar stellen voor de energietransitie. Daarbij houden wij, de omgeving en lokale overheden rekening met een goede en afgewogen inpassing.
- Gezamenlijk onderzoeken en leren hoe het Rijk gronden aan de markt beschikbaar kan stellen.
- Zorgen voor draagvlak en participatie.
Resultaten
Om de verkenningsdoelen te behalen zoeken de gebiedspartners naar de meest geschikte locaties en potentie van zonne-energie op en langs de A6. Dit doen zij samen met omwonenden en andere belanghebbenden. Hiervoor startten we in 2020 een participatietraject, dat resulteerde in twee digitale participatiebijeenkomsten. Met die input begonnen we met de uitwerking van de eerste verkenningsvarianten. In 2021 volgen nog vier bijeenkomsten. Het uitgangspunt staat daarbij centraal: zoveel mogelijk zonne-energie opwekken, maar met oog voor een goede en gedragen inpassing. De uiteindelijke hoeveelheid energie hangt af van de rijksgrond die beschikbaar komt, de dichtheid van de panelen, de richting waarop ze staan en het aantal zonuren. Eén hectare grond levert grofweg 1 gigawatt elektriciteit per jaar op.
Planning
Tot halverwege 2021 onderzoeken we eerst de haalbaarheid van het project. De verkenning ronden we in de zomer van 2021 af met een voorkeursvariant. Bij akkoord van de bestuurders gaat dit voorbeeldproject de planfase in waarin de doelen worden opgesteld. Tot slot volgt de uitvoeringsfase. Dan zoeken we via een openbare procedure – een marktconsultatie – naar een ontwikkelaar die het park gaat bouwen. Aan de ontwikkelaar stellen we voorwaarden om de werkzaamheden zo duurzaam mogelijk uit te voeren.
