Foto Kantoor Rijnstraat 8 in Den Haag
IenW Duurzaam in beweging
IenW houdt in het dagelijkse werk rekening met de effecten van ons handelen op klimaat en energie en op het verbruik van grondstoffen. We ambiëren een voortrekkersrol op het gebied van duurzaamheid in ons beleid, onze bedrijfsvoering en in onze uitvoering. Zo geven we invulling aan het Klimaatakkoord. Hierin staat beschreven hoe de rijksoverheid haar voorbeeldrol invult. Met dit zesde duurzaamheidsverslag streeft IenW naar een transparante en inspirerende communicatie over de manier waarop wij duurzaam werken. Zo hopen we anderen te activeren en te stimuleren om ook duurzaam te werken.
De rode draad in dit duurzaamheidsverslag is ‘IenW duurzaam in beweging’. Ook in tijden van ingrijpende ontwikkelingen, zoals de coronacrisis en stikstof- en PFAS-problematiek, blijft duurzaamheid in ons werk hoog op de agenda staan. In 2020 bereikten we niveau 5 op de CO2-Prestatieladder. Hiermee laten we zien dat het menens is met onze duurzame ambities.
In 2030 klimaat- en energieneutraal en circulair
Het is onze ambitie om in 2030 klimaat- en energieneutraal te zijn en circulair te werken. Klimaatneutraal houdt in dat we geen CO2 of andere broeikasgassen uitstoten. We streven ernaar om zelf evenveel energie op te wekken als we verbruiken: dan zijn we ook energieneutraal. Voor 2024 is een tussendoel voor de bedrijfsvoering vastgesteld: 40% CO2-reductie ten opzichte van 2009.
Circulair werken houdt in dat we werken met minimale milieudruk, inzetten op behoud van waarde, minimaal gebruik maken van primaire grondstoffen en zo min mogelijk afval produceren: van lineair naar circulair.
(Tekst gaat door onder de infographic)
Duurzame bedrijfsvoering in 2020
Duurzame bedrijfsvoering bij IenW strekt van het energieverbruik van de netwerken (zoals wegen, tunnels en gemalen) en het vervoer (zoals schepen en auto’s) tot aan gebouwen, afvalbeheer en catering. Onze totale CO2-uitstoot nam in 2020 aanzienlijk af naar 89 kton (21% minder ten opzichte van 2019). Ten opzichte van 2009 is dit een afname van 49%. Het grootste gedeelte van de uitstoot komt voor rekening van Rijkswaterstaat (87 kton in 2020).
De coronamaatregelen drukten in 2020 een flinke stempel op onze bedrijfsvoering. Hierdoor werkten veel medewerkers thuis en waren er veel minder vliegreizen. Het thuiswerken leidde ertoe dat de bedrijfscatering in onze gebouwen grotendeels stil kwam te liggen en onze afvalberg aanzienlijk slonk. Het percentage restafval daarbinnen steeg echter tot 64%.
Ondanks de coronaproblemen hebben we in 2020 stappen gezet in het verder verduurzamen van onze bedrijfsvoering. Zo plaatsten we zonnepanelen bij de Prinses Beatrixsluizen, waardoor deze sluizen nu energieneutraal opereren. Een andere grote duurzaamheidsslag maakten we door de klimaatinstallatie van de bediencentrale Maasbracht van het gas te halen. Daarnaast hebben we stappen gezet in het verduurzamen van de vloot van de Rijksrederij door de aanschaf van drie energiezuinige schepen die een groot deel van de dag elektrisch kunnen varen.
De komende jaren ligt er een grote uitdaging om onze CO2-daling structureel vorm te geven. Thuis- en hybride werken krijgen hierbij extra aandacht.
Duurzame uitvoering in 2020
Voor de duurzame uitvoering hanteren we een brede blik: van duurzame aanleg, duurzaam beheer en duurzaam onderhoud van onze wegen- en waternetwerken tot het bevorderen van een gezonde leefomgeving en biodiversiteit.
In 2020 zette IenW samen met RWS en ProRail concrete stappen op weg naar klimaatneutrale en circulaire rijksinfraprojecten. In dit verslag komen de werkterreinen van RWS aan bod (Wegverharding, Kustlijnzorg en Vaargeulonderhoud, Bouwplaats en Bouwlogisitiek, Kunstwerken). ProRail heeft een eigen duurzaamheidsverslag. Een goed voorbeeld van zero-emissie bouwlogistiek is de pilot met de eerste volledig elektrische 25-tons graafmachine van Nederland bij de nieuwe A16 Rotterdam. Om circulair te kunnen werken ontwikkelden we bijvoorbeeld de Circulaire Materialenstrategie. Met deze strategie kunnen we goede keuzes maken voor ons wegmeubilair, biobased asfalt en de aanleg van een circulaire weg.
De focus ligt de komende tijd op het verder inbedden van duurzame uitvoering in ons werk. De ontwikkelde programmatische invulling van de strategie Klimaatneutrale en circulaire rijksinfraprojecten biedt hiervoor een stevige basis.
Voor het behoud en herstel van biodiversiteit rondom en in onze infrastructuur zetten we de Haringvlietsluizen al 1000 keer op een kier. Hiermee trokken 23 vissoorten vanuit zee richting het Haringvliet. We leerden dat slim maaien van de bermen van het Amsterdam-Rijnkanaal leidt tot een hoger aantal plantensoorten en bloeiende kruiden.
We volgen ook de hoeveelheid zwerfafval in ons water en proberen die te verminderen met een innovatieve pilot. Het systeem Catchy vangt zwerfafval uit water op en slaat het op.
Duurzame samenwerking in 2020
Samenwerken met andere (rijks)overheden, maatschappelijke organisaties en bedrijven is essentieel voor het halen van de nationale en onze eigen duurzaamheidsdoelstellingen. Een voorbeeld hiervan is het beschikbaar stellen van het RWS-beheergebied voor rijksbrede beleidsdoelen als de energietransitie en het herstel van biodiversiteit. Door het faciliteren van energieopwekking op onze gronden leveren wij een bijdrage aan zowel gebiedsgerichte samenwerking als het behalen van duurzame doelen.
In 2020 startten we een participatietraject waarin we de mogelijkheden voor het opwekken van zonne-energie langs en in de middenberm van de snelweg A6 verkennen. Voor het Rivierklimaatpark IJsselpoort begonnen we met de planuitwerking, waarbij RWS de rol van beheerder en trekker op zich nam.
De projecten die wij uitvoeren hebben impact op de omgeving. Daarom hebben we in een vroeg stadium contact met gebiedspartners met als doel samen werken aan een duurzamere leefomgeving. RWS beperkt daarbij niet tot het aanleggen en onderhouden van infrastructuur. We ontwikkelen de openbare ruimte steeds meer samen met onze gebiedspartners. Hierbij vervult RWS drie rollen: gebiedspartner, uitvoerder en beheerder.
