Foto Weinig verkeer op de Tacitusbrug bij Ewijk.
2020 was het jaar dat corona ons dagelijkse leven op z’n kop zette. De meeste medewerkers werken al meer dan een jaar thuis. De pandemie trekt een zware wissel op onze volksgezondheid, op onze economie en op onze samenleving als geheel. Maar welke langetermijneffecten gaan we zien op de mobiliteit als straks onze maatschappij weer open kan? Bijvoorbeeld op de weg, op het spoor of in de luchtvaart? Blijven we meer thuiswerken?
Te midden van deze ingrijpende ontwikkelingen werkt IenW door aan een veilig, bereikbaar en duurzaam Nederland, in de eigen organisatie en als opdrachtgever. Het verslag laat zien dat wij duurzaam in beweging blijven. Dit is het thema en de rode draad in dit duurzaamheidsverslag. Wij laten – aan elkaar en aan de buitenwereld – zien welke stappen we zetten in onze transitie naar een klimaatneutrale organisatie en een circulair werkproces. Het duurzaamheidsverslag is een meetlat die duidelijk maakt wat onze vorderingen zijn op weg naar de doelen die we ons hebben gesteld. En het inspireert hopelijk ook onze partners om duurzaam te handelen. We maken voorstellen en keuzes over hoe wij geloven dat we Nederland veilig, bereikbaar en duurzaam kunnen maken en houden. We rapporteren hier transparant over in dit duurzaamheidsverslag.
Een mooi resultaat van afgelopen jaar is de stap van IenW, samen met Rijkswaterstaat, de ILT, het PBL en het KNMI, naar de hoogste sport van de CO2-Prestatieladder: niveau 5. Op 4 maart 2021 nam onze demissionair staatssecretaris Stientje van Veldhoven het certificaat in ontvangst. Hiermee dragen wij bij aan de doelen van het Klimaatakkoord en nemen wij als Rijk serieus zelf onze verantwoordelijkheid. Met de Prestatieladder werkt IenW gestructureerd aan ambities, doelen en maatregelen, meten en rapporteren we erover en stellen we geregeld het beleid bij. Niveau 5 op de ladder schept verplichtingen. Duurzamer worden betekent in beweging blijven en volhouden. Denk aan de grote uitdaging om al onze infrastructuurprojecten klimaatneutraal en circulair aan te leggen en in stand te houden. En aan het bevorderen van biodiversiteit en klimaatadaptatie op onze netwerken (wegen, wateren, spoorwegen en vaarwegen).
Duurzaam en circulair werken is het nieuwe en onmisbare wiel aan de wagen. In 2020 was er veel in beweging.
COVID-19 zorgde voor een flinke vermindering van de uitstoot in 2020 ten opzichte van 2019. Zo namen de activiteiten van de Rijksrederij tijdelijk sterk af. We vlogen 83% minder en werkten overwegend thuis. De verwachting is niet dat we op deze steile curve van vermindering van uitstoot blijven. Maar we moeten wel kijken of we kunnen leren van deze tijd. Kunnen we het minder reizen vasthouden? Kunnen we duurzamer uit de crisis komen?
Met ons werk aan Nederland, met de grote opgaven waar wij met vele partners uitvoering aan geven, zijn nog grote slagen te maken. Bijvoorbeeld met onze schepen. De Rijksrederij nam in 2020 drie hybride schepen in de vaart en heeft plannen om samen met de markt emissieloos varen te versnellen. Tegelijkertijd nemen de activiteiten de komende jaren toe (zoals de inzet van nieuwe zeegaande schepen ter bescherming van windparken) en is er vooralsnog niet voor alle activiteiten klimaatneutrale aandrijving beschikbaar. De weg naar emissieloze schepen is een uitdaging voor ons en voor de markt.
Een ander voorbeeld is dat we in onze netwerken meer en meer terrein beschikbaar stellen voor bijvoorbeeld zonnepanelen en windmolens, zoals bij de Krammersluizen. Met afvalscheiding kunnen we nog grote slagen maken. Het scheiden, verwerken en recyclen blijkt lastiger dan verwacht. Circulair werken gaat om cultuur, maar ook om aanpassen van het systeem dat niet altijd de juiste prikkels geeft. Dit hebben we gezien bij de verwerking van de koffiebekers.
Een veilig, bereikbaar en duurzaam Nederland is werk in uitvoering. We staan voor grote opgaven: klimaatverandering, waterveiligheid, de transitie naar een circulaire economie en een schone mobiliteit. We hebben elkaar daarbij nodig. Binnen onze organisatie en in de ‘buitenwereld’. Met kennis en kunde, maar ook in een organisatie die vrij van schotten is. Waar samenwerken leidend is en we elkaar goed verstaan.
Ik wens u veel leesplezier.
Jan Hendrik Dronkers
Secretaris-generaal ministerie van Infrastructuur en Waterstaat
