Foto Toekomstige zonnepanelen bij Project Zon langs de A7 (OER)
De grond en het water van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) bieden ruimte voor het opwekken van zonne- en windenergie en het toepassen van aquathermie. We zorgen ervoor dat die ruimte zoveel mogelijk kan worden benut.
Rol, doelstelling en aanpak IenW
Het doel van het Klimaatakkoord is dat in 2030 70% van alle elektriciteit uit hernieuwbare bronnen komt. Om daar invulling aan te geven stelt het Rijk zijn gronden en wateren, daar waar mogelijk en in afweging met andere belangen, beschikbaar voor de inzet voor de energie- en warmtetransitie. Een groot deel van de gronden die het Rijk beheert (beheergebied), valt onder IenW. Bij het realiseren van dit doel is een grote rol weggelegd voor ons.
Het ministerie van Economische Zaken en Klimaat is eindverantwoordelijk voor de naleving van het Klimaatakkoord. IenW is verantwoordelijk voor de uitvoering van afspraken over het onderdeel mobiliteit, maar levert ook een bijdrage aan de afspraken voor het onderdeel elektriciteit.
'We treffen voorbereidingen voor de realisatie van energieprojecten door energieontwikkelaars op 45 locaties op onze gronden en wateren'
Programma Opwek van Energie op Rijkvastgoed (OER)
Het doel van het programma OER is om de uitvoering van de Regionale Energie Strategieën (RES) te ondersteunen. In deze strategieën hebben 30 energieregio’s ruimtelijke plannen vastgelegd voor het grootschalig opwekken van zon- en windenergie. We treffen voorbereidingen voor de realisatie van energieprojecten door energieontwikkelaars op 45 locaties op onze gronden en wateren. Dat doen we in opdracht van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat. We werken in dit programma samen met de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland en het Rijksvastgoedbedrijf. Bij de uitvoering van de projecten werken de betrokken partners vanuit het Rijk intensief samen met de betrokken provincies, gemeenten, waterschappen en netbeheerders.
Programma Wind op Zee
Het doel van het programma wind op zee is het mogelijk maken van windparken op de Noordzee. Het ambitieniveau van het kabinet is om rond 2030 ongeveer 21 gigawatt te realiseren. We voeren hiervoor onze wettelijke taken voor de Waterwet en het Waterbesluit uit, zoals de vergunningverlening voor windparken. Daarnaast werken we in opdracht van het ministerie van Economische zaken en Klimaat aan de voorbereiding van windparken op de Noordzee met een omvang van 11 gigawatt in 2030. Hierbij kijken we ook naar de gevolgen voor de ecologie en de combinatie met scheepvaart.
Concrete resultaten 2022
Project Zon langs de A7 gegund (OER)
In het project Zon langs de A7 komen op en nabij 4 knooppunten langs de A7, tussen Hoorn en Den Oever, zonneweiden. Hiervoor werken we samen met het Rijksvastgoedbedrijf, de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland, Gemeente Medemblik, Gemeente Hollands Kroon, Provincie Noord-Holland en Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier. In totaal gaat het om ongeveer 5,5 ha zonneweiden, in potentie goed voor circa 5,5 mw aan duurzaam opgewekte energie. In 2022 is het project definitief gegund door het Rijksvastgoedbedrijf aan een specialist in grootschalige zonne-energieprojecten. In 2024 worden de parken naar verwachting in gebruik genomen.
Kennisontwikkeling verkeersveiligheid zonnepanelen (OER)
In 2022 hebben we in het programma OER veel geleerd over het borgen van verkeersveiligheid bij zonnepanelen langs snelwegen en op water. We deden onderzoeken naar onder meer zonlichtreflectie, elektrische veiligheid, constructieve veiligheid en brandpreventie. Voor het onderzoek naar reflectie heeft TNO 50.000 verschillende combinaties van snelwegen en zonneparken doorgerekend. Variabelen daarbij waren onder meer de richting van de weg, het hoogteverschil, de hoek van de zonnepanelen en verschillende tijdstippen van de dag. Een belangrijk resultaat: in 64% van de berekende combinaties treedt geen hinder door zonlichtreflectie op.
Windpark Hollandse Kust Zuid produceert stroom
Op ons beheergebied staan nu ongeveer 300 windmolens op land en 460 op zee. Windpark Hollandse Kust Zuid behaalde in 2022 een mijlpaal: het windpark leverde in 2022 voor het eerst stroom aan het Nederlandse net. Hoewel de eerste draaiende turbine nog in de testfase zit, produceert hij al wel stroom. Hollandse Kust Zuid is een complex van 4 windmolenparken in de Noordzee voor de kust tussen Den Haag en Zandvoort. De uiteindelijke elektriciteitsproductie van het windpark zal naar verwachting overeenkomen met het jaarverbruik van ruim 2 miljoen Nederlandse huishoudens.
Vergunningverlener voorbereid op aquathermie
Voordat we in 2023 vergunningen kunnen verlenen voor aquathermieprojecten, moeten onze vergunningverleners Waterwet daar goed op zijn voorbereid. In 2022 ontwikkelden we een aanpak waarmee we die rol deskundig kunnen pakken. We hebben grote stappen gezet in de kennisontwikkeling rond aquathermie. Onder meer vanuit het Netwerk Aquathermie waarin een groeiend netwerk van partijen en partners uit overheid, waterbeheer, onderzoek en bedrijfsleven samenwerkt aan de ontwikkeling van kennis.
Vervolg Green Deal Aquathermie opgezet
Na de beëindiging van de Green Deal Aquathermie in mei 2022, hebben we een vervolg daarvan opgezet. Het is van belang dat we aquathermie blijven doorontwikkelen. Onder meer om de (langeretermijn-) effecten te kennen voor waterkwaliteit, waterhoeveelheid en waterveiligheid. Zo kunnen we in kaart brengen op welke locaties aquathermie al wordt toegepast, zodat we dit kunnen meewegen bij een vergunningaanvraag.
