Foto Verlichting met traditionele verlichting (oranje) en LED verlichting (blauw) bij knooppunt Prins Clausplein, Den Haag
Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) wil als organisatie in 2030 (netto) geen broeikasgassen meer uitstoten, het hergebruik van producten en grondstoffen maximaliseren en verspilling minimaliseren. De strategie Klimaatneutrale en Circulaire Organisatie (KCO) helpt hierbij.
Het reduceren van ons energieverbruik, en de CO₂-impact daarvan, is een kernonderdeel van onze bedrijfsvoering. We zoeken naar manieren om het energieverbruik te verminderen en de energie die we verbruiken duurzaam op te wekken. Ten aanzien van circulair werken streven we naar een circulaire werkplek in 2030, waar afval nagenoeg niet meer bestaat.
Gebouwen van IenW
IenW is gehuisvest op meerdere locaties. Rijkswaterstaat neemt hiervan het grootste deel voor zijn rekening (zo'n 160 gebouwen). Daarnaast zijn er bedrijfslocaties voor het Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut (KNMI: 1), het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL: 1), de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT: 11) en voor de bestuurskern van IenW (1 hoofdkantoor in Den Haag).
'We voelen de verplichting om zo duurzaam mogelijk te werk te gaan'
Het belang dat we als ministerie van IenW hechten aan klimaatneutraliteit en circulariteit, komt mede voort uit onze voorbeeldrol. We verwachten op het thema duurzaamheid veel van onze ketenpartners, en voelen dus zelf ook de verplichting om zo duurzaam mogelijk te werk te gaan. Bovendien beschikken we over de mogelijkheden om deze rol te vervullen, als grote aanbestedende dienst in de GWW-sector (grond, weg en waterbouw) en beheerder van een grote hoeveelheid land en water.
Binnen de strategie werken we via de zogenaamde ‘trias energetica’: energie besparen, verschuiven naar elektrische energie en zelf duurzame energie opwekken. We sturen op een reductie van onze CO2-uitstoot en het vergroenen van ons elektriciteitsverbruik. Om de voortgang te volgen, gebruiken we de CO₂-prestatieladder. Voor circulariteit werken we aan de rijksbrede doelstelling om het percentage restafval (afval dat je niet gescheiden kunt inleveren) te verminderen tot maximaal 35% van de totale hoeveelheid kantoorafval.
Wat is een klimaatneutrale en circulaire organisatie?
IenW wil in 2030 een klimaatneutrale en circulaire organisatie zijn. Zie het hoofdstuk Over dit verslag voor een uitwerking van op welke onderdelen (scopes) dit betrekking heeft. Dit betekent dat we vanaf dat jaar de CO₂-uitstoot van onze organisatie (kantoren, wagenpark, schepen, openbare verlichting, sluizen en stuwen, bruggen en dammen, pompen en gemalen en tunnels) sterk hebben gereduceerd en wat overblijft zullen compenseren. Een circulaire organisatie stuurt op een minimaal gebruik van primaire grondstoffen (bijvoorbeeld voor meubilair en ICT), een hoogwaardig hergebruik van grondstoffen en het verlengen van de levensduur van materialen. Verder gooit het zo min mogelijk materialen weg.
'De focus van de strategie komt meer op energiebesparing en circulariteit te liggen'
Focus op energiebesparing en circulariteit
De afgelopen jaren lag de nadruk van onze inspanningen vooral op klimaat- en energieneutraliteit. Inmiddels weten we dat energieneutraliteit – het zelf en duurzaam opwekken van alle energie die we verbruiken – een te ambitieus doel is. Daarom zijn we in 2022 aan de slag gegaan met het herijken van de strategie. De focus komt meer op energiebesparing en circulariteit te liggen. Het doel van klimaatneutraliteit in 2030 blijft overeind. De strategie wordt uitgebreid met het doel om in hetzelfde jaar ook circulair te werken (zie kader voor de definitie). Binnen IenW was ook in de voorgaande jaren al aandacht voor circulariteit. In 2023 wordt meer duidelijk over onze extra inspanningen voor dit onderwerp.
De Europese Unie (EU) wil dat elke lidstaat 15% gas en 10% elektriciteit bespaart. IenW heeft daarom ingestemd met het voorstel voor een energiebesparingsdoelstelling per domein (gas, benzine/diesel, elektriciteit, vliegreizen). Deze doelstellingen kunnen opgenomen worden in de strategie KCO. Onderdeel van de herijking is de aanbeveling om deze energiebesparingsdoelstellingen vast te stellen.
Sustainable Development Goals (SDG’s)
De strategie KCO raakt de materiele thema’s Onze zakelijke mobiliteit, energie en emissies in de eigen organisatie en circulaire economie. De strategie draagt bij aan IenW’s voortgang op de Sustainable Development Goals.
Direct draagt de strategie bij aan het realiseren van CO₂-reductie in de IenW-organisatie en daarmee aan SDG 13: Klimaatactie. Deze reductie verwezenlijken we door energie te besparen of hernieuwbare energiebronnen te gebruiken. Deze activiteiten hebben directe invloed op SDG 7: Betaalbare en duurzame energie.
Door binnen de strategie ook te werken aan een circulaire organisatie, raken we een breed scala milieu- en sociaaleconomische aspecten die worden gevangen in de SDG’s. Denk bijvoorbeeld aan SDG 8: Waardig werk en economische groei. Aan SDG 11: Duurzame steden en gemeenschappen. Omdat de doelstelling van de strategie expliciet ingaat op het reduceren van primair grondstofgebruik, zien wij een directe invloed van de strategie op SDG 12: Verantwoorde consumptie en productie.
Benieuwd naar wat voor invloed deze strategie en het werk van IenW heeft op de voortgang van Nederland op het gebied van de SDG’s? Deze invloed is terug te vinden in de Monitor Brede Welvaart en de Sustainable Development Goals 2022.
Inspanningen in 2022
Op de volgende pagina’s gaan we dieper in op de inspanningen van IenW in 2022 om een klimaatneutrale en circulaire organisatie te worden. Op de pagina Energieverbruik en emissies in de eigen organisatie lees je meer over het verduurzamen van onze kantoren en vloot en het terugdringen van het energieverbruik van onze infrastructuur in 2022. In Onze zakelijke mobiliteit behandelen we het reduceren van het CO₂-verbruik van het wagenpark en de dienstreizen van onze medewerkers. Het onderwerp circulariteit komt met name aan bod op de pagina Circulaire organisatie. Hier behandelen we onze resultaten op het gebied van afvalbeheer, catering en kantoormeubilair en -automatisering.
Op de pagina Transitiepaden vertellen we over onze inspanningen om ook in de uitvoering klimaatneutraal en circulair te werken. Dit doen we volgens de strategie KCI. Onze bijdrage aan de energietransitie voor heel Nederland, zoals het opwekken van elektriciteit op onze gronden en wateren door en voor derde partijen, staat beschreven op de pagina Energietransitie.
